Η γαστρονομία αποτελεί πλέον έναν από τους βασικότερους πυλώνες ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος των Σερρών, με το διακρατικό σχέδιο συνεργασίας «Local Tour» να αναδεικνύει την τοπική παραγωγή και τα αυθεντικά προϊόντα της περιοχής.
Το έργο, που υλοποιείται από την Αναπτυξιακή Σερρών (ΑΝΕΣΕΡ Α.Ε.), συγκεντρώνει την προσοχή σε μια σειρά δράσεων που αποσκοπούν στην προβολή του γαστρονομικού πλούτου των Σερρών και στη σύνδεση της τοπικής παραγωγής με τον τουρισμό. Το θεματικό εργαστήριο «Γαστρονομικά Ταξίδια στις Τοπικές Γεύσεις των Σερρών», που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του «Local Tour», έδωσε την ευκαιρία σε συμμετέχοντες να γνωρίσουν τοπικές επιχειρήσεις και να βιώσουν εμπειρίες που συνδυάζουν παράδοση, ποιότητα και εξωστρέφεια ενώ παρουσιάστηκαν οι στόχοι, οι δράσεις και η στρατηγική που ακολουθείται για τη γαστρονομική ανάδειξη της περιοχής.
Το πρόγραμμα Local Tour
Στο διακρατικό σχέδιο «Local Tour» συμμετέχουν 21 Αναπτυξιακές Εταιρείες από όλη την Ελλάδα και μία από την Κύπρο, ενώ ο συνολικός του προϋπολογισμός ανέρχεται σε 1.277.750 ευρώ, εκ των οποίων 60.000 ευρώ αφορούν την Αναπτυξιακή Σερρών ΑΝΕΣΕΡ Α.Ε. Η συνεργασία αυτή καλύπτει γεωγραφικά τη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα, από τις Αναπτυξιακές του Αιγαίου και του Ιονίου μέχρι τον Έβρο και τη Φλώρινα.
Όπως ανέφερε ο Χρήστος Τοπτσής, στέλεχος της ΑΝΕΣΕΡ και υπεύθυνος των διακρατικών συνεργασιών, η Αναπτυξιακή Σερρών διαθέτει πλούσιο ιστορικό σε παρόμοιες συνεργασίες με οκτώ διακρατικά σχέδια στο ενεργητικό της, από τα οποία τα επτά βρίσκονται σε εξέλιξη. «Επιδιώκουμε να καλλιεργηθεί η έννοια του ''τίμιου'' και ποιοτικού προϊόντος και να αναδειχθεί η γαστρονομία ως στρατηγικό εργαλείο για την ανάπτυξη της μεταποίησης και του τουριστικού επιχειρείν στις Σέρρες», είπε χαρακτηριστικά.
Στόχος του Local Tour είναι η διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, προβάλλοντας τίμια και αυθεντικά τοπικά προϊόντα και καλλιεργώντας γαστρονομική παιδεία σε ντόπιους και επισκέπτες. Το τίμιο φαγητό ορίζεται ως εκείνο που είναι φτιαγμένο από τοπικές πρώτες ύλες σε δίκαιες τιμές και σε επαρκείς ποσότητες.
Οι βασικές δράσεις του Local Tour
Μεταξύ των σημαντικότερων δράσεων περιλαμβάνονται η ψηφιακή εφαρμογή γαστρονομικών διαδρομών: Μια πρωτοβουλία για την αποτύπωση και προβολή των τοπικών διαδρομών μέσω εφαρμογών για κινητά και tablets σε ελληνικά και αγγλικά, χαρτογραφώντας σημεία γαστρονομικού ενδιαφέροντος (παραδοσιακά εργαστήρια, επισκέψιμα οινοποιεία, αγροτουριστικά καταλύματα κ.λπ.), βιωματικά εργαστήρια και επισκέψεις σε τοπικές επιχειρήσεις. Επίσης, περιλαμβάνεται η δημιουργία ιστοσελίδας από την Αναπτυξιακή Ημαθίας και η διοργάνωση κεντρικής εκδήλωσης, η δικτύωση και οι ανταλλαγές καλών πρακτικών με εκδηλώσεις «Τρώμε Τοπικά» και επισκέψεις σε επιχειρήσεις άλλων περιοχών, καθώς και εκπαιδευτικές δράσεις για σχολεία.
Η δυναμική της γαστρονομίας των Σερρών
Η Νανά Ζυγούρα, Σύμβουλος και Εκπαιδεύτρια Επιχειρηματικής Ανάπτυξης και Marketing, παρουσίασε το «Γαστρονομικό Χαρτοφυλάκιο των Σερρών», τονίζοντας ότι η γαστρονομία ενός τόπου διαμορφώνεται από τη γεωγραφία, το κλίμα, την ιστορία και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι επισκέπτες αναζητούν ποιότητα, τοπικότητα, αφήγημα και αυθεντικές εμπειρίες.
Σημαντικά τοπικά προϊόντα των Σερρών αναδεικνύονται τα εξής: βουβαλίσιο κρέας και προϊόντα κρέατος, κρέας και αλλαντικά στρουθοκαμήλου (Μακεδονική Φάρμα, Πεντάπολη Σερρών), κουνέλι Σερρών, λουκάνικο Τζουμαγιάς (Ηράκλεια Σερρών), βουβαλίσια τυροκομικά προϊόντα, ΠΟΠ φέτα, κασέρι, μανούρι, μπάτζος (με δύο τυροκομεία εντός της ζώνης ΠΟΠ), μέλι και προϊόντα κυψέλης, φιστίκι αράπικο, ακανές Λαιλιά, σερραϊκή μπουγάτσα, αμπελώνας των Σερρών (ΠΓΕ Σέρρες), τουλουμπάκι, ούζο Σερρών, ρύζι Σερρών, ελαιόλαδο Σερρών και σπιρουλίνα. Σημειώνεται ακόμη ότι η περιοχή των Σερρών διακρίνεται για την επιτυχημένη αναβίωση της φυλής του ελληνικού βουβαλιού, ενώ η Κερκίνη αναδεικνύεται σε σημαντικό γαστρονομικό προορισμό.
Από την πλευρά της η Σύλβια-Ιωάννα Κουμεντάκη, υπεύθυνη Οργάνωσης και Επικοινωνίας της εταιρείας Chefstories, παρουσίασε τις παγκόσμιες τάσεις, τονίζοντας μεταξύ άλλων τη στροφή προς την τοπικότητα, την εποχικότητα και τον σεβασμό στη φύση, τάσεις που ενισχύθηκαν μετά την πανδημία. «Οι Σέρρες έχει όλα τα εφόδια που απαντούν στις τάσεις αυτές», σημείωσε.
Η Ολυμπία Μπουντιούκου, Σύμβουλος Επικοινωνίας, αναφέρθηκε στη δυναμική του γαστρονομικού τουρισμού, με τη διεθνή αγορά να αγγίζει τα 1,3 τρισ. δολάρια το 2025, επισημαίνοντας ότι με βάση τις τάσεις του Booking για το 2024 οι ταξιδιώτες αναζητούν αυθεντικές τοπικές γεύσεις και εμπειρίες, με το 1/3 των εξόδων ενός ταξιδιού να αφορούν τη γαστρονομία. Συγκεκριμένα, το 61% ενδιαφέρεται να μάθει για την προέλευση των "must-eat" λιχουδιών, το 81% θέλει να δοκιμάσει γηγενείς κουζίνες, το 78% σχεδιάζει ταξίδια γύρω από διάσημα πιάτα και το 53% των ταξιδιωτών αναψυχής είναι ταξιδιώτες γαστρονομίας.
Οι επιχειρήσεις-σταθμοί του γαστρονομικού ταξιδιού
Το διήμερο εργαστήριο περιλάμβανε επισκέψεις σε τοπικές επιχειρήσεις που συνδυάζουν την παράδοση με την καινοτομία.
Η αρχή έγινε από το Κτήμα Νεραντζή, ένα πρότυπο οινοποιείο στην περιοχή Πεντάπολη των Σερρών που συνδυάζει την παραδοσιακή καλλιέργεια με τη σύγχρονη οινοπαραγωγή. Τα κρασιά του Κτήματος Νεραντζή βρίσκονται στους καταλόγους κορυφαίων εστιατορίων με αστέρια Michelin σε Νέα Υόρκη, Σικάγο, Παρίσι, Λονδίνο και Μόναχο, με 11 εστιατόρια στη Γαλλία να φιλοξενούν τις φιάλες του. Το οινοποιείο διαχειρίζεται σήμερα συνολικά 108 ιδιόκτητα στρέμματα, όλα με βιολογική καλλιέργεια, ενώ ο αμπελώνας αναδιαμορφώθηκε το 2019 ώστε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα και η ποιότητα.
Οι βασικές ποικιλίες στα λευκά περιλαμβάνουν τη Μαλαγουζιά, το Ασύρτικο και την τοπική Ασπρούδα Σερρών – μια ποικιλία που δίνει ιδιαίτερα, αρωματικά κρασιά με φρεσκάδα και μεταλλικότητα. Στα ερυθρά κυριαρχούν το Κόνιαρο (μια παλαιά τοπική ποικιλία), το Λημνιό, το Cabernet Sauvignon και το Syrah. Η Ασπρούδα Σερρών και ο Κόνιαρος, με την έντονη τοπική ταυτότητα, είναι οι ποικιλίες που έχουν καταφέρει να «μπουν» στους πιο απαιτητικούς καταλόγους εστιατορίων υψηλής γαστρονομίας.
Ηγέτης στο φιστίκι Σερρών… ο Ελληνικός Καρπός
Στην Ηράκλεια, η οικογένεια Αγριανίδη δημιούργησε την επιχείρηση Ελληνικός Καρπός. Ξεκίνησε το 2004 με την επεξεργασία φιστικιών και εξελίχθηκε σε κάθετη μονάδα παραγωγής φιστικοβούτυρου, με προϊόντα που εξάγονται σε ΗΠΑ και Νότια Κορέα ενώ στην ελληνική αγορά έχει παρουσία σε περισσότερα από 2.000 σημεία μικρής λιανικής, σε σούπερ μάρκετ με ιδιωτική ετικέτα καθώς και στα ράφια της ρωσικής λιανεμπορικής αλυσίδας Mere. Σήμερα η εταιρεία παράγει επτά γεύσεις φιστικοβούτυρου, μπάρες και πουράκια, ενώ με επένδυση 1 εκατ. ευρώ πρόσφατα ολοκληρωμένη που χρηματοδοτήθηκε από ίδια κεφάλαια, και 600 τόνους επεξεργασίας φιστικιού ετησίως, ενισχύει το αποτύπωμα της στην αγορά και αναπτύσσει νέα προϊόντα όπως πατατάκια με την επωνυμία Roots.
Στην καρδιά των ορυζώνων o Agrotopos
Στην Αναγέννηση Σερρών, η Agrotopos - ΟΡΥΖΟΜΥΛΟΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ξεκίνησε τη δραστηριότητα της ως βιομηχανία ρυζιού ενώ πλέον έχει επεκταθεί στα όσπρια και τα ζυμαρικά. Διαθέτει σύγχρονο εργοστάσιο επεξεργασίας και τυποποίησης ρυζιών και οσπρίων 4.000 τ.μ. και προμηθεύεται το 80% με 90% της πρώτης ύλης από τους παραγωγούς των Σερρών. Πρόκειται για καθετοποιημένη μονάδα, όπως δήλωσε ο ένας εκ των ιδιοκτητών δεύτερης γενιάς της Agrotopos Βασίλης Καλαϊτζίδης, με τις εξαγωγές της να αντιπροσωπεύουν το 25% του τζίρου της σε χώρες όπως Βαλκάνια, Ολλανδία, Αγγλία, Γερμανία. Σε εξέλιξη είναι επενδύσεις για μηχανολογικό εξοπλισμό που φτάνουν τα 300.000 ευρώ μέσω του προγράμματος Leader ενώ με όραμα για νέα προϊόντα όπως σνακ ρυζιού, η εταιρεία αποδεικνύει τη δυναμική της τοπικής παραγωγής.
Το βουβαλίσιο κρέας της… Kerkini Farm
Στην περιοχή της Κερκίνης, βρίσκεται η φάρμα και οι εγκαταστάσεις της Kerkini Farm, μιας επιχείρησης ιστορικά συνδεδεμένη με τον αγροτικό τομέα και με παράδοση στην κτηνοτροφία και την γεωργία. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο ιδιοκτήτης Βασίλης Παπαδόπουλος, εστιάζει στην εκτροφή και μεταποίηση βουβαλίσιων και όχι μόνο προϊόντων υψηλής ποιότητας, με διάθεση σε μεγάλα σούπερ μάρκετ και με ισχυρό πελατολόγιο 700-800 ατόμων σε όλη την Ελλάδα. Επενδύει στη διαρκή ανάπτυξη της παραγωγής της, διαθέτοντας φάρμα, εργαστήριο και παραδοσιακό κρεοπωλείο στην Κερκίνη.
Ο πρωτοπόρος στα βουβαλίσια προϊόντα
Επόμενη στάση στην οικογενειακή επιχείρηση Μπόρας, πρωτοπόρα στα βουβαλίσια προϊόντα, η οποία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην αναγνώριση του βουβαλίσιου κρέατος αλλά και της Κερκίνης. Διατηρεί εργαστήριο 400 τ.μ. στην περιοχή, με παραγωγή 90-100 τόνων ετησίως και 20% αύξηση πωλήσεων για το 2024 στο βουβαλίσιο κρέας. Η εταιρεία έχει δικό της δίκτυο διανομής σε Σέρρες και Θεσσαλονίκη ενώ εστιάζει στην ποιότητα, αποφεύγοντας τη διάθεση μέσω μεγάλων αλυσίδων. Εξετάζει εξαγωγικές προοπτικές σε Γερμανία και Σουηδία. Κατέχει μάλιστα ηγετική θέση καλύπτοντας με τα προϊόντα της από βουβαλίσιο κρέας το 90% της εγχώριας ζήτησης.
Το εργαστήριο ζυμαρικών… Poroiazym
Το εργαστήριο Poroiazym στα Άνω Πορόια, με 18 χρόνια παρουσίας, αξιοποιεί το βουβαλίσιο γάλα σε ζυμαρικά υψηλής ποιότητας. Παράγει 18 κωδικούς προϊόντων οι οποίοι συνεχώς ανανεώνονται και συνεργάζεται με σημεία λιανικής και εστιατόρια σε Αθήνα, Μύκονο και Σαντορίνη. Τα παραδοσιακά ζυμαρικά παράγονται αποκλειστικά με βουβαλίσιο γάλα παραγωγής της οικογένειας, από βουβάλια ελευθέρας βοσκής της Λίμνης Κερκίνης. Όπως εξήγησαν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης, το βουβαλίσιο γάλα σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα περιέχει 58% περισσότερο ασβέστιο, 40% περισσότερες πρωτεΐνες και 43% λιγότερη χοληστερόλη ενώ είναι πλούσια πηγή σιδήρου, φωσφόρου και βιταμίνης Α.
Με οδηγό το «τίμιο» φαγητό και την αυθεντική γαστρονομία, οι Σέρρες επιχειρούν να εδραιωθούν ως γαστρονομικός και τουριστικός προορισμός, αξιοποιώντας τη δυναμική και την αυθεντικότητα των τοπικών προϊόντων και επιχειρήσεων, με ορίζοντα τόσο την εγχώρια αγορά όσο και τη διεθνή εξωστρέφεια.
