Το νέο βιβλίο της Ιωάννας Κουρκούδιαλου «Για κάτσε να σου πω… πώς να μιλάς σωστά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, δεν έρχεται να διδάξει, αλλά να συνομιλήσει. Με παραδείγματα ζωντανά, με σαφήνεια και χιούμορ, η συγγραφέας επιχειρεί να μας εξηγήσει «γιατί η σωστή χρήση της γλώσσας κάνει τη διαφορά», όπως λέει, και προσπαθεί να γεφυρώσει την απόσταση μεταξύ της γραμματικής αυστηρότητας και των καθημερινών γλωσσικών συνηθειών.
Στις σελίδες του βιβλίου καταγράφονται τα 100 πιο κοινά λάθη που κάνουμε στον προφορικό και τον γραπτό λόγο, είτε από συνήθεια είτε από άγνοια, και αφορούν τη σημασία και τη χρήση λέξεων και φράσεων. Η Ιωάννα Κουρκούδιαλου στέκεται σε γλωσσικές παγίδες αλλά και καθημερινά παραδείγματα που απαντούν στην αμηχανία μας, αν λέμε ή γράφουμε κάτι σωστά. Παρότι φιλόλογος η ίδια, δεν περιορίζεται στη στενή φιλολογική προσέγγιση – αντίθετα, ανοίγει διάλογο μεε τους αναγνώστες της (μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες) που εκκινεί από ένα «λάθος» και φτάνει σε μια πιο ουσιαστική σχέση με τη γλώσσα.
Η Ιωάννα Κουρκούδιαλου είναι φιλόλογος, σύμβουλος επικοινωνίας και καθηγήτρια βελτίωσης του λόγου και της δημόσιας ομιλίας σε ενήλικες. Έχει πολυετή πείρα στη διδασκαλία της ελληνικής και της αγγλικής γλώσσας, ενώ ασχολείται και με την επιμέλεια και διόρθωση κειμένων. Ζει στη Θεσσαλονίκη, αλλά δραστηριοποιείται επαγγελματικά και στην Αθήνα. Έχει ήδη αποκτήσει το δικό της κοινό μέσα από το χιουμοριστικό αλλά ουσιαστικό περιεχόμενο που δημιουργεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως @the_speech_specialist_.
Η Ιωάννα Κουρκούδιαλου
Στη συνέντευξή της στα Μακεδονικά Νέα, η Ιωάννα Κουρκούδιαλου αναφέρεται στη γλώσσα ως «ένα εργαλείο με το οποίο εκφραζόμαστε, συνδεόμαστε με τους άλλους και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας, αλλά συχνά το χρησιμοποιούμε μηχανικά, χωρίς να αναρωτιόμαστε για την ακρίβεια ή τη δύναμη των λέξεων που επιλέγουμε».
Συνέντευξη στη Χρύσα Νάνου
-Ποιο ήταν το έναυσμα για να γράψετε το βιβλίο;
Η καθημερινή τριβή με τη γλώσσα και οι χιλιάδες ερωτήσεις που δέχομαι από τον κόσμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είμαι φιλόλογος, αλλά και δημιουργός περιεχομένου, κι αυτό με φέρνει καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που διψούν να μιλούν πιο καθαρά, πιο σωστά, πιο συνειδητά. Στόχος του βιβλίου μου ήταν να δώσω πρακτικές απαντήσεις σε καθημερινά γλωσσικά διλήμματα, χωρίς περιττή αυστηρότητα, με σεβασμό στη γλώσσα, αλλά και με αγάπη για τον άνθρωπο που τη χρησιμοποιεί.
-Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγγραφή, ώστε το βιβλίο να είναι ταυτόχρονα επιστημονικά σωστό και εύληπτο;
Να βρω την ισορροπία ανάμεσα στην ακρίβεια και την απλότητα. Δεν ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που θα φοβάται ο αναγνώστης να το ανοίξει. Ήθελα να είναι σαν μια ζωντανή συζήτηση, όπως μιλάμε στο Instagram: με παραδείγματα, χιούμορ, αλλά και στιβαρότητα εκεί που χρειάζεται. Δεν χαρίζομαι στη γλώσσα, αλλά δεν κουνάω και το δάχτυλο σε κανέναν. Αυτή είναι και η μαγεία, νομίζω.
-Από όλα τα λάθη που παρουσιάζετε στο βιβλίο, ποια θεωρείτε τα πιο επίμονα στη χρήση, αυτά που ακούτε να επανέρχονται ξανά και ξανά και ενδεχομένως να σας εκπλήσσουν, ακόμα και από επαγγελματίες του λόγου;
Αυτό που με ξαφνιάζει κάθε φορά είναι η επιμονή κάποιων λαθών, ακόμη κι από ανθρώπους που μιλούν συχνά δημόσια. Στην προστακτική, η αύξηση του αορίστου δεν εμφανίζεται, και αυτή είναι μια σταθερή γραμματική αρχή. Όμως έχει ριζώσει τόσο βαθιά στη χρήση η λανθασμένη μορφή, που συχνά ακούγεται πιο «φυσική». Κι εκεί, η δουλειά μου δεν είναι να πω «λάθος!», αλλά να κάνω τον άλλον να ακούσει πώς χτυπάει στ’ αυτί η σωστή μορφή. Γιατί, κακά τα ψέματα, το «αντίγραψε» έχει άλλον αέρα από το «αντέγραψε». Aκούγεται τόσο ωραία όταν λέγεται σωστά. Κι εκεί, καταλαβαίνεις πως ακόμα και το πιο απλό ρήμα έχει χάρη, όταν του δώσεις τη θέση που του αξίζει.
-Υπάρχουν γλωσσικά λάθη τα οποία έχουν εδραιωθεί σε σημείο που να θεωρούνται σχεδόν «σωστά» στην καθημερινή μας επικοινωνία;
Ναι, και αυτά είναι τα πιο ενδιαφέροντα. Φράσεις όπως «παίρνω τηλέφωνο κάποιον» (αντί του σωστού «τηλεφωνώ σε κάποιον») έχουν θεσμοθετηθεί από τη χρήση. Δεν είμαι υπέρ της απόλυτης τυπολατρίας, καθώς η γλώσσα εξελίσσεται, αλλά νομίζω πως είναι καλό να ξέρουμε το «ορθό», ώστε να επιλέγουμε συνειδητά, όχι από άγνοια.
-Η τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα συμβάλλουν στην εξάπλωση γλωσσικών λαθών;
Συμβάλλουν, ναι, αλλά όχι μόνον αρνητικά. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιταχύνουν τη διάδοση της γλώσσας, καλής ή κακής, κι αυτό είναι δύναμη. Το θέμα είναι τι περιεχόμενο παράγεται. Γι’ αυτό κι εγώ διάλεξα να είμαι παρούσα εκεί, γιατί η σωστή χρήση της γλώσσας δεν χρειάζεται να είναι βαρετή ή «ξεπερασμένη». Μπορεί να είναι επίκαιρη και γιατί όχι… viral!
-Υπάρχουν λάθη που θεωρείτε ότι επηρεάζουν τη σαφήνεια και την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μας;
Αναμφίβολα. Υπάρχουν λάθη που δεν είναι απλώς «τυπικά», αλλά θολώνουν το μήνυμα. Ένα ρήμα σε λάθος χρόνο ή μια πρόθεση που αλλάζει τη σύνταξη μπορεί να οδηγήσει σε παρεξήγηση κι αυτό δεν είναι καθόλου αθώο. Η γλώσσα έχει δομή, ακριβώς για να υπηρετεί τη σαφήνεια. Αν δεν πεις ακριβώς τι εννοείς, πώς θα σε καταλάβει ο άλλος; Δεν επικοινωνούμε για να ακουστούμε. Επικοινωνούμε για να γίνουμε κατανοητοί.
-Πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να ενσωματώσει τη σωστή χρήση της γλώσσας στη διδασκαλία του χωρίς να φαίνεται υπερβολικά αυστηρός ή σχολαστικός στους μαθητές;
Με χιούμορ, με ιστορίες, με παραδείγματα από τη ζωή τους. Αν τους δείξεις γιατί κάτι έχει αξία, και όχι γιατί «έτσι λέει το βιβλίο», τότε θα ακούσουν. Οι μαθητές αγαπούν τη γλώσσα όταν καταλάβουν ότι η γλώσσα είναι δύναμη. Και όταν ο δάσκαλος αγαπάει αυτό που λέει, δεν χρειάζεται να πιέσει. Η αγάπη περνάει.
-Υπάρχει κάποιος πιο αποτελεσματικός τρόπος ώστε να μαθαίνουμε τη σωστή χρήση της γλώσσας πέρα από τους κλασικούς κανόνες γραμματικής και συντακτικού;
Φυσικά. Η ανάγνωση, η παρατήρηση, το παιχνίδι με τις λέξεις. Το να έρχεσαι σε επαφή με έναν καλό λόγο, είτε μέσα από λογοτεχνία είτε από σωστά κείμενα, ακόμα και βίντεο, είναι ο καλύτερος τρόπος για να βελτιώσεις τον δικό σου. Οι κανόνες χρειάζονται, αλλά δεν φτάνουν. Η γλώσσα δεν είναι μόνο γνώση. Είναι συνήθεια. Είναι τρόπος να βλέπεις τον κόσμο.
Παρουσίαση βιβλίου
Οι εκδόσεις Μεταίχμιο οργανώνουν δύο εκδηλώσεις για την παρουσίαση του βιβλίου της Ιωάννας Κουρκούδιαλου «Για κάτσε να σου πω… πώς να μιλάς σωστά» αυτήν την εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη:
Δευτέρα 5 Μαΐου 2025, 19.00,στον χώρο του βιβλιοπωλείου Ianos(Αριστοτέλους 7).
Με τη συγγραφέα συνομιλεί ο Θεόδωρος Παπακώστας, αρχαιολόγος-συγγραφέας.
Σάββατο 10 Μαΐου 2025, 17.00, στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης στο stand των εκδόσεων Μεταίχμιο (HELEXPO, Περίπτερο 15, αριθμός 43).
Η Ιωάννα Κουρκούδιαλου θα συνομιλήσει με το αναγνωστικό κοινό και θα υπογράψει το βιβλίο της.
