Συγκεκριμένα, το καθεστώς των μουλάδων καλείται να αποφασίσει αν θα εγκαταλείψει το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου στο πλαίσιο ενός οδυνηρού συμβιβασμού με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, που έχει πλέον το ελεύθερο από τη Γερουσία για νέους βομβαρδισμούς στο Ιράν χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, ή αν θα επιδιώξει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, βάσει του «Σχεδίου Αμάντ», αρχιτέκτονας του οποίου ήταν ο Μοχσέν Φακριζαντέχ.
Η διείσδυση της Μοσάντ στο Ιράν
H δολοφονία του «πατέρα της ιρανικής βόμβας», αρχιτέκτονα του «Σχεδίου Αμάντ» για την παραγωγή πυρηνικών όπλων τον Νοέμβριο του 2020, ωστόσο, όπως και η εξόντωση αρκετών άλλων Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων από ισραηλινά πλήγματα τις τελευταίες εβδομάδες έδειξε πόσο βαθιά έχει διεισδύσει η Μοσάντ στο Ιράν.
Σε αντίθεση με άλλες χώρες που ανέπτυξαν εν κρυπτώ πυρηνικά όπλα, το Ιράν δεν μπορεί να είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει κρυφά το πυρηνικό του πρόγραμμα, αφού το Ισραήλ έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι μπορεί να παρακάμψει τα μέτρα ασφαλείας της Τεχεράνης, να αποκαλύψει τις παράνομες πυρηνικές της δραστηριότητες και να κυνηγήσει ανώτερα στελέχη του στρατού και των Φρουρών της Επανάστασης, δήλωσαν στο αμερικανικό δίκτυο πρώην αξιωματούχοι και ειδικοί των μυστικών υπηρεσιών.
Η κύρια πρόκληση για το Ιράν αναφορικά με τις πυρηνικές του επιδιώξεις είναι να τις κρατήσει κρυφές και να μην τις πιάσουν τα ραντάρ του Ισραήλ και των ΗΠΑ, οπότε θα ακολουθήσουν νέοι βομβαρδισμοί, όπως απείλησε χθες Παρασκευή ο Ντόναλντ Τραμπ.
«Αυτή είναι η βασική πρόκληση, επειδή και οι δύο χώρες, ιδιαίτερα το Ισραήλ, έχουν επιδείξει την ικανότητα να διεισδύσουν στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Και το Ισραήλ έχει επιδείξει την ικανότητα να χρησιμοποιεί κινητική δύναμη για να το εξουδετερώσει», λέει ο Έρικ Μπρούερ, πρώην αξιωματούχος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που συμμετέχει τώρα στην Πρωτοβουλία Πυρηνικής Απειλής, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που επικεντρώνεται στην παγκόσμια ασφάλεια.
Oι φιλοδοξίες της Τεχεράνης
Σύμφωνα με δυτικές μυστικές υπηρεσίες το Ιράν έχει ήδη προσπαθήσει στο παρελθόν να κατασκευάσει κρυφά ατομική βόμβα στο πλαίσιο ενός μυστικού προγράμματος, το οποίο αποκαλύφθηκε τον Δεκέμβριο του 2002, όταν εμφανίστηκαν δορυφορικές φωτογραφίες που έδειχναν μια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάζ και ένα εργοστάσιο βαρέος ύδατος στο Αράκ.
Το Ιράν αρνείται ότι είχε ποτέ θέσει σε εφαρμογή πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, αρχειακά έγγραφα που έκλεψε η Μοσάντ το 2018 και τα οποία οι ΗΠΑ λένε ότι είναι αυθεντικά, έδειχναν λεπτομερή σχέδια για την κατασκευή πέντε πυρηνικών όπλων.
Σύμφωνα με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, το Ιράν εγκατέλειψε το 2003 το πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων το 2003, αφού είχε αποκαλυφθεί και η Τεχεράνη είχε λόγους να ανησυχεί μετά την αμερικανική εισβολή στο γειτονικό Ιράκ. Έκτοτε, το Ιράν διατήρησε σε ισχύ αυτό που χαρακτηρίζει ως ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά εμπλουτισμός ουρανίου και άλλες πυρηνικές εργασίες έφεραν την Τεχεράνη σε αυτό που οι ειδικοί στον έλεγχο των όπλων ονομάζουν «κατώφλι» πυρηνικής ικανότητας, εφόσον επέλεγε να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο.
Τεχνικές δυσκολίες
Ειδικοί λένε ότι παρά την εξόντωση τόσων πυρηνικών επιστημόνων του από τους Ισραηλινούς το Ιράν δεν έχει απωλέσει την τεχνογνωσία κατασκευής πυρηνικών όπλων, Αλλά η ανασυγκρότηση αυτού που απέμεινε από το πυρηνικό του πρόγραμμα θα είναι πολύ δύσκολη υπόθεση.
Κάθε γνωστή πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν στοχοθετήθηκε από τους Ισραηλινούς στον πόλεμο των 12 ημερών και τα χαράματα της περασμένης Κυριακής αμερικανικά στρατηγικά βομβαρδιστικά έριξαν 14 διατρητικές βόμβες στις μονάδες του Φορντό και της Νατάζ, ενώ δεκάδες πύραυλοι Τόμαχοκ έπληξαν εκείνη στην Ισφαχάν. H CIA λέει ότι βασικές εγκαταστάσεις καταστράφηκαν και το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, υπέστη σοβαρό πλήγμα.
Αλλά παρά τις ζημιές, που ακόμη αποτιμώνται, δεν αποκλείεται το Ιράν να διαθέτει ακόμη τα τεχνικά μέσα για ένα πρόγραμμα παραγωγής πυρηνικών όπλων, λένε κάποιοι ειδικοί στον έλεγχο των όπλων. Μέχρι στιγμής αγνοείται η τύχη του εμπλουτισμένου ουρανίου της Τεχεράνης, ενώ φέρεται να διαθέτει και συσκευές φυγοκέντρισης κρυμμένες σε άλλες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με το NBC News.
Το σημαντικότερο τεχνικό εμπόδιο, ωστόσο, για την κατασκευή πυρηνικών όπλων για το Ιράν ίσως είναι η μετατροπή του ουρανίου σε στερεά μεταλλική κατάσταση, αφού η μόνη γνωστή εγκατάσταση που διέθετε για κάτι τέτοιο, εκείνη της Ισφαχάν, καταστράφηκε από τις ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις.
Η ιρανική αεράμυνα
Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία έχει ουσιαστικά εξαλείψει την αεράμυνα του Ιράν. Προς το παρόν, το Ιράν δεν μπορεί να προστατεύσει κανέναν στόχο στην επικράτειά του - ειδικά ύποπτες πυρηνικές εγκαταστάσεις - από μια βομβιστική επίθεση των ΗΠΑ ή του Ισραήλ, δήλωσαν πρώην αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών.
«Οι Ισραηλινοί έχουν πλήρη κυριαρχία των μυστικών υπηρεσιών επί του Ιράν», σημειώνει ο Μαρκ Πολυμερόπουλος, πρώην αξιωματικός καριέρας της CIA και νυν ανώτερος συνεργάτης στη δεξαμενή σκέψης Atlantic Council. «Αν δουν κάτι ως απειλή, θα το εξαλείψουν... Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει στρατιωτικές επιθέσεις. Θα μπορούσε να είναι μυστική δράση».
Το καθεστώς των μουλάδων
Πέρα από τα τεχνικά εμπόδια, η απόφαση για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας τελικά θα διαμορφωθεί από πολιτικές παραμέτρους και όχι από τεχνολογία ή υλικοτεχνική υποστήριξη, σύμφωνα με τον Τζέφρι Λιούις, ειδικό στον έλεγχο των όπλων στο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών Μίντλμπερι. «Είναι όντως μια πολιτική, όχι τεχνική απόφαση.
«Είναι πραγματικά μια πολιτική απόφαση, όχι μια τεχνική», είπε ο Λιούις. «Έχουν ακόμα πολλές δυνατότητες».
Μετά τις ισραηλινούς και τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς το καθεστώς του Ιράν μπορεί να θεωρήσει τα πυρηνικά όπλα ως τον μόνο τρόπο για να αμυνθεί και να επιβιώσει, σύμφωνα με τον Μάρβιν Γουάινμπαουμ, ανώτερο συνεργάτη της δεξαμενής σκέψης «Middle East Institute» και καθηγητή του Πανεπιστημίου του Ιλινόις. «Το Ιράν έχει κάθε λόγο τώρα, με βάση αυτά που μόλις συνέβησαν, να πει ότι πρέπει να έχουμε μια βόμβα, [και] θα μας φερθούν διαφορετικά αν το κάνουμε», σημειώνει.
Αξιωματούχοι του ιρανικού καθεστώτος συζητούν εδώ και καιρό το ενδεχόμενο να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα, και η πολιτική του τις τελευταίες δύο δεκαετίες φάνηκε να επιτυγχάνει έναν συμβιβασμό, δίνοντας στην Τεχεράνη την ευχέρεια να επιλέξει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα εάν το απαιτήσουν οι συνθήκες. Το ερώτημα για τους Ιρανούς αξιωματούχους είναι εάν τα πυρηνικά όπλα θα συμβάλουν στην επιβίωση του καθεστώτος ή θα θέσουν σε κίνδυνο την εξουσία του, σημειώνουν περιφερειακοί αναλυτές.
Πάνω από την απόφαση του Ιράν πλανάται η απειλή της Μοσάντ και της αεροπορικής ισχύος του Ισραήλ, που ενδεχομένως θα πιάσει την Τεχεράνη επ' αυτοφώρω να σπεύδει να κατασκευάσει μια βόμβα. Ο ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, αναμένεται να πραγματοποιήσει συνομιλίες για μια πιθανή συμφωνία με το Ιράν τις επόμενες ημέρες, σε μια προσπάθεια να σταματήσει ο εμπλουτισμός ουρανίου με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων. Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές και ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών «θα επικεντρωθούν στο να δουν τι κάνει το Ιράν στο παρασκήνιο», είπε ο Πολυμερόπουλος.
