Οι ευρωβουλευτές τάχθηκαν υπέρ της επικαιροποίησης των ορισμών που ισχύουν σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τα εγκλήματα που συνδέονται με τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση παιδιών. Στόχος της πρότασης είναι να προσαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία στις νέες τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα τα τεχνητά αλλά αληθοφανή βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών («deepfake») που παράγονται με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και να διασφαλίσει ότι η κακοποίηση και η άγρα ανηλίκων μπορούν να διώκονται ποινικά, ανεξάρτητα από το αν τα αδικήματα αυτά διαπράχθηκαν στο διαδίκτυο ή στον πραγματικό κόσμο.
Αυστηρότερες ποινές και κατάργηση των χρόνων παραγραφής
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει να αυξηθούν οι μέγιστες ποινές για διάφορα σεξουαλικά αδικήματα, όπως π.χ. σεξουαλικές πράξεις με παιδιά που έχουν συμπληρώσει μεν την ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης, αλλά δεν έχουν δώσει τη συναίνεσή τους για τις πράξεις αυτές. Οι αλλαγές αφορούν και άλλα αδικήματα, όπως η προσέγγιση παιδιών με σκοπό την έκδοσή τους, η κατοχή ή διανομή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και η προσφορά αμοιβής για τη διάπραξη σχετικών ποινικών αδικημάτων.
Το Κοινοβούλιο ζητά επίσης να καταργηθούν οι χρόνοι παραγραφής για τα εγκλήματα που καλύπτει η επικαιροποιημένη νομοθεσία, δεδομένου ότι, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, τα περισσότερα θύματα μιλούν πολύ καιρό μετά την τέλεση του αδικήματος. Οι ευρωβουλευτές ζητούν ακόμη να μπορούν τα θύματα να διεκδικούν αποζημίωση χωρίς χρονικό περιορισμό.
Εγκλήματα που διαπράττονται με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών
Για να προσαρμοστεί η ευρωπαϊκή νομοθεσία στις τεχνολογικές εξελίξεις, οι ευρωβουλευτές ζητούν να ποινικοποιηθεί ρητά η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης «που έχουν σχεδιαστεί ή προσαρμοστεί πρωτίστως» για τη διάπραξη εγκλημάτων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης διατάξεις ενάντια στη ζωντανή μετάδοση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και τη διάδοση σχετικού υλικού στο διαδίκτυο.
Για την αποτελεσματικότερη διερεύνηση περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, οι ευρωβουλευτές ζητούν να μπορούν οι διωκτικές αρχές να διεξάγουν μυστικές έρευνες και να παρακολουθούν υπόπτους εν αγνοία τους.
Νέος ορισμός για τη συναίνεση και εξαίρεση για επαφές μεταξύ συνομηλίκων
Οι ευρωβουλευτές ζητούν να διατυπωθεί ένας νέος ορισμός της συναίνεσης, ειδικά για ανήλικα άτομα που έχουν υπερβεί την ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης. Οι επαφές μεταξύ συνομηλίκων που βασίζονται στη συναίνεση δεν θα πρέπει να διώκονται ποινικά, εκτός από τις περιπτώσεις όπου υπάρχει εξάρτηση ή κατάχρηση εμπιστοσύνης. Το να προσποιείται ένα άτομο ότι είναι συνομήλικο με άλλο άτομο για να το πείσει να έχει σεξουαλική επαφή μαζί του πρέπει, ωστόσο, να αποτελεί αξιόποινη επιβαρυντική περίσταση, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές.
Στήριξη στα θύματα
Η στήριξη των παιδιών που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής κακοποίησης πρέπει να παρέχεται δωρεάν και να περιλαμβάνει ιατρικές και εγκληματολογικές εξετάσεις, βοήθεια στη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος, ιατρική περίθαλψη που λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου και πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Οι ευρωβουλευτές ζητούν να παρέχεται στήριξη στα παιδιά-θύματα με βάση το μοντέλο Barnahus, δηλαδή να παρέχονται όλες οι παραπάνω υπηρεσίες κάτω από την ίδια στέγη.
Δικαίωμα να καταγγέλλουν εγκλήματα θα πρέπει να έχουν επίσης φορείς που ενεργούν ως τρίτοι, όπως για παράδειγμα οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Δηλώσεις
Ο εισηγητής Jeroen Lenaers (ΕΛΚ, Ολλανδία) ανέφερε: «Η νομοθεσία που ψηφίσαμε σήμερα είναι φιλόδοξη - όμως, όταν μιλάμε για την προστασία των παιδιών, ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε αρκετά φιλόδοξοι. Ποινικοποιούμε πλέον τα εγχειρίδια σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, καθώς και το υλικό που παράγεται μέσω τεχνητής νοημοσύνης και προσομοιάζει με πραγματικό, το οποίο θα αντιμετωπίζεται πλέον με τον ίδιο τρόπο όπως και το αυθεντικό. Παράλληλα, είναι κρίσιμο να καταργηθεί το καθεστώς παραγραφής για τα εγκλήματα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών γιατί, για τέτοια εγκλήματα, δεν μπορεί να υπάρχει προθεσμία στην απονομή δικαιοσύνης».
Επόμενα βήματα
Η θέση του ΕΚ εγκρίθηκε με 599 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 62 αποχές.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το τελικό κείμενο της νέας οδηγίας θα ξεκινήσουν στις 23 Ιουνίου.
Σχετικές πληροφορίες
Η αναδιατυπωμένη οδηγία σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση παιδιών, την παιδική πορνογραφία και την άγρα παιδιών για σεξουαλικούς σκοπούς θα εναρμονίσει τους ορισμούς και τις ποινές που ισχύουν για τα αδικήματα αυτά στις χώρες της ΕΕ, ενώ θα καλύπτει την τέλεσή τους τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.
Αυτή την περίοδο, τα όργανα της ΕΕ συζητούν επίσης μια χωριστή πρόταση κανονισμού σχετικά με το υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του για τη συγκεκριμένη πρόταση το 2023 και αναμένει από το Συμβούλιο να οριστικοποιήσει τη δική του.
