Μια είδηση που δημοσιεύθηκε στον τοπικό ιστότοπο kozani.gr προκαλεί εύλογα ερωτήματα και έντονη ανησυχία.
Στην Κοζάνη, επίκειται η διοργάνωση μουσικής εκδήλωσης από ελληνορωσικό σύλλογο, με αφορμή την 80ή επέτειο της νίκης του Κόκκινου Στρατού κατά της ναζιστικής Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εκδήλωση, ωστόσο, δεν θα λάβει χώρα σε κάποιο ουδέτερο πολιτιστικό χώρο, αλλά εντός της Λέσχης Αξιωματικών Κοζάνης – εγκατάστασης που υπάγεται απευθείας στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Η επιλογή του συγκεκριμένου χώρου, ο οποίος αποτελεί στρατιωτική υποδομή του ελληνικού κράτους, δεν είναι καθόλου τυχαία. Αντιθέτως, αποκτά βαθύτατο συμβολικό και πολιτικό χαρακτήρα, ειδικά αν ληφθεί υπόψη το διεθνές και γεωπολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιείται.
Αναμφίβολα, η συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην ήττα του φασισμού είναι ιστορικά τεκμηριωμένη και αναγνωρίζεται από κάθε αντικειμενική ιστορική ανάγνωση. Ωστόσο, η παρούσα πολιτική συγκυρία δεν επιτρέπει αφελή ή "ουδέτερη" προσέγγιση.
Ο σημερινός ρωσικός κρατικός μηχανισμός, υπό την ηγεσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει εισβάλει παράνομα στην Ουκρανία, έχει καταλάβει εδάφη κυρίαρχου κράτους, βομβαρδίζει και δολοφονεί αμάχους, καταστρέφει πόλεις και έχει κατηγορηθεί επισήμως για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η φιλοξενία εκδήλωσης φιλορωσικού χαρακτήρα σε εγκατάσταση του ελληνικού στρατού συνιστά κάτι παραπάνω από αβλεψία ή ατυχία. Συνιστά θεσμικό και πολιτικό σκάνδαλο.
Ερωτήματα προς το Υπουργείο Άμυνας
- Η παραχώρηση στρατιωτικής υποδομής για μια τέτοια εκδήλωση γεννά ερωτήματα που απαιτούν άμεσες απαντήσεις:
- Ποιος φορέας ή ποια υπηρεσία ενέκρινε την παραχώρηση της Λέσχης Αξιωματικών Κοζάνης για τον συγκεκριμένο σκοπό;
- Υπήρξε έλεγχος ή αξιολόγηση της φύσης και του συμβολισμού της εκδήλωσης, δεδομένου ότι προβάλλει – έστω και έμμεσα – την κρατική αφήγηση της σημερινής Ρωσίας, την ώρα που αυτή έχει μετατραπεί σε διεθνή ταραξία;
- Πώς συμβιβάζεται αυτή η απόφαση με την επίσημη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, η οποία – στο πλαίσιο της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ – έχει καταδικάσει ρητά και απερίφραστα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία;
- Μπορεί ένα κράτος-μέλος της ΕΕ να επιτρέπει, εντός στρατιωτικών του εγκαταστάσεων, εκδηλώσεις που προσφέρονται για προβολή και έμμεση νομιμοποίηση του ρωσικού καθεστώτος;
- Είναι ενήμερη η ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας για την εν λόγω διοργάνωση και – αν ναι – συμφωνεί με την υλοποίησή της;
Η ηθική και πολιτική διάσταση
Δεν πρόκειται για μια απλή εκδήλωση πολιτιστικού χαρακτήρα. Ο "εορτασμός της νίκης επί του φασισμού", όπως προβάλλεται από ρωσικά αφηγήματα, έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε βασικό στοιχείο της κρατικής ιδεολογίας της Ρωσίας, εργαλειοποιημένο πλήρως από το Κρεμλίνο για την δικαιολόγηση των επεκτατικών του βλέψεων. Η νίκη του '45 μετατρέπεται σε προπαγανδιστικό όχημα για να θολώσουν τα σύνορα μεταξύ απελευθερωτικής ιστορίας και σύγχρονης επιθετικότητας.
Σε αυτό το φόντο, η διεξαγωγή φιλορωσικών εκδηλώσεων σε στρατιωτικούς χώρους εντός της Ελλάδας ξεπερνά τα όρια της πολιτικής ανοχής. Η αποδοχή της ρωσικής αφήγησης, έστω και έμμεσα, μέσα από τέτοιου τύπου εκδηλώσεις, υπονομεύει την αξιοπιστία της χώρας και θέτει σε αμφισβήτηση τις δημοκρατικές και διεθνείς της δεσμεύσεις.
Ζητείται παρέμβαση
Η Πολιτεία οφείλει να δώσει απαντήσεις. Ο Υπουργός Άμυνας πρέπει να τοποθετηθεί δημοσίως. Αν η παραχώρηση έγινε εν αγνοία της πολιτικής ηγεσίας, να ανακληθεί άμεσα. Αν έγινε εν γνώσει της, τότε οφείλει να εξηγηθεί η σκοπιμότητά της, αλλά και να επανεξεταστεί ολόκληρο το θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει τέτοιου είδους αποφάσεις.
Σε μια εποχή που η Ρωσία επιχειρεί να διασπάσει την ενότητα της Δύσης μέσω πολιτισμικής διείσδυσης, ενεργειακών εκβιασμών και προπαγάνδας, η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμένει αφελής ή ουδέτερη. Δεν μπορεί να προσφέρει, πολύ δε περισσότερο, τις ένοπλες δυνάμεις της ως βήμα για την εξάπλωση μιας κρατικά οργανωμένης προπαγανδιστικής στρατηγικής.
Η ευθύνη βαραίνει όλους: από την τοπική στρατιωτική ηγεσία μέχρι το Υπουργείο Άμυνας και την κυβέρνηση συνολικά. Η σιωπή, σε αυτή την περίπτωση, ισοδυναμεί με συνενοχή.
*Ο Σταύρος Γκουγκουλούδης είναι δικηγόρος
