Τα πλήγματα, που διήρκεσαν μόλις 25 λεπτά μεταξύ 01:05 και 01:30 ώρα Ινδίας (19:35 και 20:00 ώρα Ελλάδας την Τρίτη), προκάλεσαν σοκ στην περιοχή, με τους κατοίκους να ξυπνούν από βροντερές εκρήξεις.
Το Πακιστάν δήλωσε ότι χτυπήθηκαν μόνο έξι τοποθεσίες και ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε πέντε ινδικά μαχητικά αεροσκάφη και ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος - ισχυρισμό που η Ινδία δεν επιβεβαίωσε.
Το Ισλαμαμπάντ δήλωσε ότι 26 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 46 τραυματίστηκαν από τις ινδικές αεροπορικές επιδρομές και τους βομβαρδισμούς κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου (LoC) - των de facto συνόρων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Εν τω μεταξύ, ο στρατός της Ινδίας ανέφερε ότι 10 άμαχοι σκοτώθηκαν από πακιστανικούς βομβαρδισμούς στη δική του πλευρά των de facto συνόρων.
Αυτή η απότομη κλιμάκωση έρχεται μετά τη φονική επίθεση μαχητών εναντίον τουριστών στο Παχαλγκάμ, στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ, τον περασμένο μήνα, η οποία οδήγησε τις εντάσεις μεταξύ των πυρηνικά εξοπλισμένων αντιπάλων σε νέα επικίνδυνα ύψη. Η Ινδία λέει ότι έχει σαφείς αποδείξεις που συνδέουν τρομοκράτες με έδρα το Πακιστάν και εξωτερικούς παράγοντες με την επίθεση - έναν ισχυρισμό που το Πακιστάν αρνείται κατηγορηματικά. Το Ισλαμαμπάντ έχει επίσης επισημάνει ότι η Ινδία δεν έχει προσφέρει κανένα στοιχείο για να στηρίξει τον ισχυρισμό της.
Θα υπάρξει νέα κλιμάκωση;
Το 2016, αφού 19 Ινδοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στο Uri, η Ινδία εξαπέλυσε «χειρουργικά χτυπήματα» σε όλη την περιοχή της LoC.
Το 2019, η βομβιστική επίθεση στην Pulwama, η οποία άφησε πίσω της 40 Ινδούς παραστρατιωτικούς νεκρούς, προκάλεσε αεροπορικές επιδρομές βαθιά μέσα στο Balakot - η πρώτη τέτοια ενέργεια εντός του Πακιστάν από το 1971 - προκαλώντας επιδρομές αντιποίνων και αερομαχία.
Οι ειδικοί λένε ότι τα αντίποινα για την επίθεση στο Pahalgam ξεχωρίζουν για την ευρύτερη εμβέλειά τους, στοχεύοντας ταυτόχρονα τις υποδομές τριών μεγάλων μαχητικών ομάδων με έδρα το Πακιστάν.
Η Ινδία λέει ότι έπληξε εννέα μαχητικούς στόχους σε όλο το Πακιστάν και το υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ, πλήττοντας βαθιά τα βασικά κέντρα των Lashkar-e- Taiba (LeT), Jaish-e-Mohammed και Hizbul Mujahideen.
Μεταξύ των πλησιέστερων στόχων ήταν δύο στρατόπεδα στο Sialkot, μόλις 6-18 χιλιόμετρα από τα σύνορα, σύμφωνα με εκπρόσωπο της Ινδίας.
Το βαθύτερο χτύπημα, λέει η Ινδία, ήταν ένα αρχηγείο της Jaish-e-Mohammed στο Bahawalpur, 100 χιλιόμετρα μέσα στο Πακιστάν. Ένα στρατόπεδο της LeT στη Μουζαφαραμπάντ, 30χλμ. από τη Γραμμή Διασύνδεσης και πρωτεύουσα του Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν, συνδέθηκε με πρόσφατες επιθέσεις στο Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία, δήλωσε ο εκπρόσωπος.
Το Πακιστάν αναφέρει ότι έχουν πληγεί έξι τοποθεσίες, αλλά αρνείται τους ισχυρισμούς ότι υπάρχουν στρατόπεδα τρομοκρατών.
«Αυτό που είναι εντυπωσιακό αυτή τη φορά είναι η επέκταση των στόχων της Ινδίας πέρα από τα πρότυπα του παρελθόντος. Προηγουμένως, χτυπήματα όπως το Balakot επικεντρώνονταν στο υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ πέρα από τη Γραμμή Ελέγχου - ένα στρατιωτικοποιημένο όριο», δήλωσε στο BBC ο Srinath Raghavan, ιστορικός με έδρα το Δελχί.
«Αυτή τη φορά, η Ινδία χτύπησε στο πακιστανικό Πουντζάμπ, πέρα από τα διεθνή σύνορα, στοχεύοντας την τρομοκρατική υποδομή, τα κεντρικά γραφεία και τις γνωστές τοποθεσίες στο Μπαχαβαλπούρ και το Μουρίντκε που συνδέονται με τη Λασκάρ-ε-Τάιμπα. Έχουν επίσης χτυπήσει περιουσιακά στοιχεία της Jaish-e-Mohammed και της Hizbul Mujahideen. Αυτό υποδηλώνει μια ευρύτερη, πιο γεωγραφικά εκτεταμένη απάντηση, σηματοδοτώντας ότι πολλαπλές ομάδες βρίσκονται πλέον στο στόχαστρο της Ινδίας - και στέλνοντας ένα ευρύτερο μήνυμα», λέει.
Τα διεθνή σύνορα Ινδίας-Πακιστάν είναι το επίσημα αναγνωρισμένο όριο που χωρίζει τις δύο χώρες και εκτείνεται από το Γκουτζαράτ έως το Τζαμού.
Ο Ajay Bisaria, πρώην Ύπατος Αρμοστής της Ινδίας στο Πακιστάν, δήλωσε στο BBC ότι αυτό που έκανε η Ινδία ήταν μια «απάντηση Balakot plus που αποσκοπούσε στην εγκαθίδρυση αποτροπής, στοχεύοντας σε γνωστά κέντρα τρομοκρατών, αλλά συνοδευόμενη από ένα ισχυρό μήνυμα αποκλιμάκωσης».
«Αυτά τα χτυπήματα ήταν πιο ακριβή, στοχευμένα και πιο ορατά από ό,τι στο παρελθόν. Ως εκ τούτου, [είναι] λιγότερο αμφισβητήσιμα από το Πακιστάν», λέει ο κ. Bisaria.
Ινδικές πηγές λένε ότι τα πλήγματα αποσκοπούσαν στην «αποκατάσταση της αποτροπής».
«Η ινδική κυβέρνηση πιστεύει ότι η αποτροπή που καθιερώθηκε το 2019 έχει εξαντληθεί και πρέπει να αποκατασταθεί», λέει ο καθηγητής Raghavan.
«Αυτό φαίνεται να αντικατοπτρίζει το δόγμα του Ισραήλ ότι η αποτροπή απαιτεί περιοδικά, επαναλαμβανόμενα πλήγματα. Αλλά αν υποθέσουμε ότι το να χτυπάμε μόνοι μας πίσω θα αποτρέψει την τρομοκρατία, κινδυνεύουμε να δώσουμε στο Πακιστάν κάθε κίνητρο για αντίποινα - και αυτό μπορεί γρήγορα να ξεφύγει από τον έλεγχο».
Θα μπορούσε αυτό να εξελιχθεί σε μια ευρύτερη σύρραξη;
Η πλειονότητα των εμπειρογνωμόνων συμφωνεί ότι τα αντίποινα από το Πακιστάν είναι αναπόφευκτα - και η διπλωματία θα μπει στο παιχνίδι.
«Η απάντηση του Πακιστάν είναι βέβαιο ότι θα έρθει. Η πρόκληση θα είναι να διαχειριστούμε το επόμενο επίπεδο κλιμάκωσης. Σε αυτό το σημείο θα έχει σημασία η διπλωματία της κρίσης», λέει ο κ. Bisaria.
«Το Πακιστάν θα λάβει συμβουλές για αυτοσυγκράτηση. Αλλά το κλειδί θα είναι η διπλωματία μετά την πακιστανική απάντηση για να διασφαλιστεί ότι οι δύο χώρες δεν θα ανέβουν γρήγορα τη σκάλα της κλιμάκωσης».
Ειδικοί με έδρα το Πακιστάν, όπως ο Ejaz Hussain, πολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής με έδρα τη Λαχόρη, λένε ότι τα ινδικά χειρουργικά πλήγματα με στόχο τοποθεσίες όπως το Muridke και το Bahawalpur ήταν «σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενα, δεδομένων των εντάσεων που επικρατούσαν».
Ο Δρ Χουσέιν πιστεύει ότι τα αντίποινα είναι πιθανά.
«Δεδομένης της ρητορικής του πακιστανικού στρατού στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και της δηλωμένης αποφασιστικότητας να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς, τα αντίποινα, ενδεχομένως με τη μορφή χειρουργικών χτυπημάτων πέρα από τα σύνορα, φαίνονται πιθανά τις επόμενες ημέρες», δήλωσε στο BBC.
Αλλά ο Δρ Χουσέιν ανησυχεί ότι τα χειρουργικά πλήγματα και από τις δύο πλευρές θα μπορούσαν να «κλιμακωθούν σε έναν περιορισμένο συμβατικό πόλεμο».
Ο Κρίστοφερ Κλάρι του Πανεπιστημίου του Όλμπανι στις ΗΠΑ πιστεύει ότι δεδομένης της κλίμακας των χτυπημάτων της Ινδίας, των «ορατών ζημιών σε καίρια σημεία» και των αναφερόμενων θυμάτων, το Πακιστάν είναι πολύ πιθανό να προβεί σε αντίποινα.
«Κάνοντας διαφορετικά, ουσιαστικά θα έδινε στην Ινδία την άδεια να χτυπήσει το Πακιστάν όποτε το Δελχί αισθάνεται θιγόμενο και θα ερχόταν σε αντίθεση με τη δέσμευση του πακιστανικού στρατού να ανταποδώσει με «ανταλλάγματα συν»», δήλωσε στο BBC ο κ. Clary, ο οποίος μελετά την πολιτική της Νότιας Ασίας.
«Δεδομένων των δηλωμένων στόχων της Ινδίας για ομάδες και εγκαταστάσεις που συνδέονται με την τρομοκρατία και τη μαχητικότητα στην Ινδία, νομίζω ότι είναι πιθανό -αλλά καθόλου βέβαιο- ότι το Πακιστάν θα περιοριστεί σε επιθέσεις εναντίον ινδικών στρατιωτικών στόχων», είπε.
Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις, ορισμένοι εμπειρογνώμονες εξακολουθούν να ελπίζουν σε αποκλιμάκωση.
«Υπάρχει μια αξιοπρεπής πιθανότητα να ξεφύγουμε από αυτή την κρίση με έναν μόνο γύρο αμοιβαίων χτυπημάτων αντιπαράθεσης και μια περίοδο αυξημένων πυρών κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου», λέει ο κ. Clary.
Ωστόσο, ο κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης παραμένει υψηλός, καθιστώντας αυτή την κρίση την «πιο επικίνδυνη» κρίση Ινδίας-Πακιστάν από το 2002 - και ακόμη πιο επικίνδυνη από τις αντιπαραθέσεις του 2016 και του 2019, προσθέτει.
