Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Αθήνα, σε μια πρώτη αντίδραση, τονίζουν ότι η «Ελλάδα ασκεί στην πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα με σταθερή προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει τον διάλογο, πάντοτε όμως στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας».
Παράλληλα, άλλες πηγές αναφέρουν ότι «η αντίδραση είναι η απτή απόδειξη ότι εμείς δεν φοβόμαστε να ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Το επόμενο διάστημα ο Έλληνας ΥΠΕΞ θα επισκεφθεί τη Λιβύη».
Η δημοσίευση στην Εφημερίδα της ΕΕ έγινε στις 12 Ιουνίου και ήδη έχει δείξει έντονο ενδιαφέρον ο αμερικανικός «κολοσσός» Chevron, γεγονός που κινητοποίησε την κλυδωνιζόμενη κυβέρνηση της Τρίπολης, με την προφανή καθοδήγηση της Άγκυρας, καθώς η Ελλάδα με τον τρόπο αυτό αμφισβητεί ευθέως το τουρκολυβικό Μνημόνιο όσον αφορά τη λιβυκή πλευρά της «οριοθέτησης» και ταυτόχρονα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα βάσει του Νόμου 4001/2011, ο οποίος ορίζει τη μέση γραμμή ως εξωτερικό όριο της ελληνικής ΑΟΖ σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία οριοθέτησης.
Το Λιβυκό υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του χθες το απόγευμα, δηλώνει ότι παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία την ανακοίνωση των ελληνικών αρχών για την έναρξη διεθνούς διαγωνισμού για την εξόρυξη υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές με τη Λιβύη.
Τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές αποτελούν παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης και επισημαίνει την πλήρη αντίθεσή του σε οποιαδήποτε εργασία εξερεύνησης σε αυτές τις περιοχές χωρίς προηγούμενη συνεννόηση. «Οι μονομερείς ενέργειες προκαλούν μόνο μεγαλύτερη ένταση και ο διάλογος και οι διαπραγματεύσεις είναι η μόνη επιλογή που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο», καταλήγει η ανακοίνωση.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται τη στιγμή που ήταν σε τελικό στάδιο οι συνεννοήσεις για την πραγματοποίηση μιας εξαιρετικά σημαντικής επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη στη Λιβύη, όπου, κρατώντας ισορροπίες και μετά από ένα διάστημα απουσίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής από τη χώρα, σχεδιάζει να επισκεφθεί και την Τρίπολη, όπου εδρεύει η προσωρινή αλλά διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Ντμπέιμπα, αλλά και τη Βεγγάζη, όπου εδρεύει η κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης, με ισχυρούς άνδρες τον στρατηγό Χαφτάρ και τον πρόεδρο της Βουλής Ακίλα Σάλεχ.
Η επίσκεψη προγραμματίζεται για την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου και αυτό που αρχικά κινητοποίησε την Αθήνα ήταν οι πληροφορίες ότι στο κοινοβούλιο στο Τομπρούκ έχει εισαχθεί προς συζήτηση μετά από έξι χρόνια, το τουρκολυβικό Μνημόνιο και τα σενάρια περί πιθανής μεταστροφής της Ανατολικής Λιβύης και δρομολόγησης επικύρωσής του.
Στην Ανατολική Λιβύη, όπου υπάρχουν σοβαρά παράπονα προς την ελληνική πλευρά διότι κρατά αδρανείς τις σχέσεις τα τελευταία δύο χρόνια, τους τελευταίους μήνες έχει υπάρξει σημαντική προσπάθεια από την Τουρκία ώστε να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τον στρατηγό Χαφτάρ.
Επιδίωξη της Άγκυρας είναι να ισορροπήσει με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, (καθώς το 2019 είχε υποστηρίξει και στρατιωτικά την κυβέρνηση της Τρίπολης, ώστε να αποκρούσει την επίθεση από τον LNA του στρατηγού Χαφτάρ), με στόχο ακόμη και μετά την ενδεχόμενη επίλυση του πολιτικού προβλήματος της Λιβύης να διατηρήσει την επιρροή της στη σημαντική αυτή χώρα της Βόρειας Αφρικής, αλλά και να διασώσει τα «κεκτημένα» της, όπως το τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Η απόφαση της Αθήνας ήταν να οργανωθεί η επίσκεψη του Γ. Γεραπετρίτη με πρώτο σταθμό την Τρίπολη και αμέσως μετά να συνεχίσει για τη Βεγγάζη, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν εμπλέκεται στη βίαιη σύγκρουση μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Λιβύης και ότι, ως γειτονική χώρα, συνομιλεί και με τις δύο πλευρές.
Οι επαφές μάλιστα που είχε τις προηγούμενες ημέρες στη Βεγγάζη ο Έλληνας πρέσβης Ν. Γαρίλιδης με τον Α. Σάλεχ και εκπροσώπους του στρατηγού Χαφτάρ έγιναν σε καλό κλίμα, παρά τα παράπονα που υπήρξαν ότι η Ελλάδα «ξέχασε» για μεγάλο διάστημα τις σχέσεις με την Ανατολική Λιβύη, η οποία υπήρξε ιδιαίτερα στενή σύμμαχος την περίοδο υιοθέτησης από την Τρίπολη του τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, το μήνυμα της Βεγγάζης στην οποία λειτουργεί παράλληλη κυβέρνηση , είναι ότι δεν έχει υπάρξει αλλαγή στάσης στο θέμα του τουρκολιβυκού Μνημονίου, κάτι που κατεγράφη θετικά από την Αθήνα.
Το γεγονός ότι η Αθήνα, μετά από μια παύση δύο ετών, αποκαθιστά τους διαύλους με την Ανατολική Λιβύη προκαλεί αντιδράσεις στην Τρίπολη.
Πάντως, από την πρώτη στιγμή που εξαγγέλθηκαν τα δύο οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, είχε εκφραστεί από την Αθήνα ικανοποίηση για το γεγονός ότι δεν υπήρξε αντίδραση εκ μέρους της Τρίπολης. Τα δύο οικόπεδα επικαλύπτουν την περιοχή που θα μπορούσε να διεκδικήσει η Λιβύη με βάση την παράνομη οριοθέτηση του τουρκολιβυκού Μνημονίου. Όμως η κρίσιμη στιγμή θα ήταν η επίσημη προκήρυξη του διαγωνισμού για την αδειοδότηση τους, δηλαδή η δημοσίευση στην Εφημερίδα της ΕΕ, και γι’ αυτό υπήρξε η «καθυστερημένη» αντίδραση.
Με αυτά τα δεδομένα, η επίσκεψη του Γ. Γεραπετρίτη στη Λιβύη αποκτά νέο περιεχόμενο.
Η Λιβύη ήδη, με την ανακοίνωσή της, αμφισβητεί την άσκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων βάσει του Δικαίου της Θάλασσας και, όπως έχει κάνει και με επιστολή στον ΟΗΕ, προτείνει «διάλογο».
Για την Ελλάδα είναι σημαντικό, παρά την κρίση που προκαλείται από την αντίδραση της Λιβύης, να επιδιώξει να δεσμεύσει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Ντμπέιμπα, με την αντίστοιχη ενημέρωση της Βεγγάζης, για άμεση επανέναρξη των συνομιλιών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Και, σε περίπτωση μη συμφωνίας, να υπάρξει παραπομπή της διαφοράς στη Χάγη.
Η Λιβύη δύσκολα θα αρνηθεί την παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο, καθώς, ως συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει ήδη αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του, με τις αποφάσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της με τη Μάλτα και την Τυνησία.
Πηγή: Liberal/ Νίκος Μελέτης
