Όπως όλα δείχνουν, οι «αποστάτες» ήταν εν μέρει και ομοϊδεάτες του. Μια τραυματική εμπειρία για τον Φρίντριχ Μερτς με το «καλημέρα» στην εξουσία, με πολλές ερμηνείες, σύμφωνα με την DW.
Πρώτον, ερμηνεύεται ως ένα ηχηρό μήνυμα ότι δεν θα έχει την επόμενη μέρα λευκή επιταγή στα μεγάλα διακυβεύματα, από τους επόμενους γερμανικούς προϋπολογισμούς «πολέμου» των επόμενων χρόνων και τις εκτεταμένες περικοπές στο κοινωνικό πεδίο που σχεδιάζει, μέχρι την εξωτερική πολιτική και τις σκέψεις για αποστολή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία.
Δεύτερον, ως μια ηχηρή υπενθύμιση και προειδοποίηση από την ομοσπονδιακή βουλή ότι πλέον η Γερμανία δεν είναι όπως παλιά, σταθερή αλλά απρόβλεπτη και ότι το κοινοβουλευτικό πεδίο έχει εξελιχθεί σε πολιτικό ναρκοπέδιο -αυτό είναι άλλωστε το τίμημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, το κοινοβούλιο ελέγχει και θέτει όρια στους κυβερνώντες.
Τρίτον, είναι μια απτή απόδειξη από την πρώτη μέρα ότι ο Φρίντριχ Μερτς οφείλει να αναζητήσει συναινέσεις και να προβεί πιθανώς ακόμα και σε επώδυνους συμβιβασμούς. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία δεν είναι «BlackRock», ο καπιταλιστικός δηλαδή κολοσσός στον οποίο δούλευε πριν επιστρέψει στην ενεργό πολιτική και την ηγεσία των Χριστιανοδημοκράτων.
Θα πρέπει να αναζητήσει διαύλους επικοινωνίας και ίσως συνεργασίας ακόμα και με τα κόμματα που ενδόμυχα απεχθάνεται: όπως η Αριστερά της νέας μαχητικής αρχηγού της κοινοβουλευτικής ομάδας της Die Linke, της Χάιντι Ράιχινεκ, η οποία ήταν αυτή που εν τέλει τον «έσωσε», συναινώντας στην επίσπευση της δεύτερης ψηφοφορίας την ίδια μέρα, προκειμένου να μη βυθιστεί η χώρα σε άλλη μια περίοδο αστάθειας και αβεβαιότητας για το ποιος εν τέλει κυβερνά.
Τα πρώτα δύσκολα στοιχήματα του Μερτς
Μετά το πρώτο σοκ της Τρίτης και την απότομη προσγείωση στη νέα πραγματικότητα, ο Φρίντριχ Μερτς επιχειρεί να ανεβάσει στροφές και να επιδείξει ηγετικό προφίλ ευρωπαϊκού, αν όχι παγκόσμιου βεληνεκούς. Άγνωστο αν θα τα καταφέρει. Το πρώτο πεδίο σύγκρουσης με γειτονικές χώρες, όπως η Πολωνία, είναι το μεταναστευτικό.
Σε αγαστή σύμπνοια με τον Βαυαρό Χριστιανοκοινωνιστή υπ. Εσωτερικών της κυβέρνησής του, τον Αλεξάντερ Ντόμπριντ, θέτουν ήδη σε εφαρμογή την εξαγγελία τους για κλειστά σύνορα και μαζικές απελάσεις. Πολλοί λένε ότι η αυστηρή μεταναστευτική πολιτική του Μερτς έχει ως τελικό αποδέκτη την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία πρωτίστως, που θα είναι η αξιωματική αντιπολιτευτική βουλή στην Μπούντεσταγκ την επόμενη τετραετία κι ενώ καλπάζει στις δημοσκοπήσεις, φλερτάροντας με την πρωτιά.
Η αντίδραση του Ντόναλντ Τουσκ, του Πολωνού πρωθυπουργού, κατά το πρώτο τετ α τετ που είχαν στη Βαρσοβία, την επομένη της ορκωμοσίας Μερτς, ήταν ενδεικτική. Σε περίπτωση που η νέα γερμανική κυβέρνηση αναστείλει επ' αόριστον τη Συνθήκη Σένγκεν ή επικαλεστεί βάσει των Ευρωπαϊκών Συνθηκών «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για το μεταναστευτικό (όπως ανέφερε σχετικό δημοσίευμα της Welt που έπειτα διαψεύσθηκε), θα πρέπει να υπολογίζει σε σφοδρή αντίδραση ακόμα και από χώρες-στρατηγικούς συμμάχους, όπως η Πολωνία.
Μπορεί ο Μερτς να σταθεί απέναντι στον Τραμπ;
Ως προς την οικονομία, υπόσχεται ουσιαστικά ένα νέο κράτος και νέα επανεκκίνηση για τη γερμανική οικονομία συλλήβδην: με έμφαση στην ψηφιακή μετάβαση, με ιστορικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας, με επιστροφή σε παλαιές και φθηνότερες ενεργειακές πηγές, στήριξη της βαριάς βιομηχανίας και εν γένει τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων. Θα πρέπει όμως πρώτα να ξεπεράσει τον σκόπελο της ύφεσης και να διαχειριστεί τον νέο δασμολογικό πόλεμο των ΗΠΑ.
Ήδη στο πρώτο τηλεφώνημα του Φρίντριχ Μερτς με τον Ντόναλντ Τραμπ τέθηκε το ζήτημα των δασμών, με τον Γερμανό καγκελάριο να ζητά «μηδενικούς δασμούς» και κοινή γραμμή απέναντι στην ΕΕ ως σύνολο. Η γερμανική οικονομία αν και λαβωμένη, παραμένει η ισχυρότερη οικονομία στην Ευρώπη και τα συμφέροντα που διακυβεύονται και στο οικονομικό πεδίο είναι υπαρξιακής φύσης για την ΕΕ και την Ευρωζώνη.
Μια γερμανική οικονομική κρίση δεν θα είναι καν όπως η ελληνική. Οι συνέπειές της για τη χρηματοπιστωτική και νομισματική ισορροπία θα ήταν καταλύτες απρόβλεπτων εξελίξεων. Το ερώτημα είναι αν ο Μερτς, με μια ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, χαμηλή δημοφιλία και δημόσια οικονομικά που είναι υπό πίεση μπορεί να φέρει εις πέρας άμεσα τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις για τις οποίες έχει δεσμευθεί και παράλληλα να καταστήσει τη γερμανική οικονομία «great again», ώστε να διαπραγματευθεί επί ίσοις όροις με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο ίδιος λέει ότι και οι δύο είναι «businessmen» και ότι μιλούν την ίδια γλώσσα.
Από την άλλη πλευρά στο μεγάλο πολεμικό μέτωπο της εποχής, της Ουκρανίας, όσο και αν η Γερμανία επιδιώκει ηγετικό ρόλο, για να τα καταφέρει θα πρέπει πράγματι να ξεπεράσει τον εαυτό της, αίροντας και την τελευταία κόκκινη γραμμή που της έχει απομείνει: την αποστολή πυραύλων Τaurus που θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους εντός της Ρωσίας. Ή να στείλει γερμανικά στρατεύματα στο πλαίσιο μια ειρηνευτικής αποστολής στην Ουκρανία.
Ο δρόμος όμως για κάτι τέτοιο είναι μακρύς και η Ουάσινγκτον το γνωρίζει. Γι' αυτό και δεν συμπεριλαμβάνει το Βερολίνο ακόμη στους βασικούς συνομιλητές της για τις κρίσιμες αποφάσεις. Ωστόσο, ο Φρίντριχ Μερτς από το Κίεβο θέλησε να εμφανιστεί ως απευθείας συνομιλητής του Ντόναλντ Τραμπ και να διαμηνύσει ότι «ο Τραμπ είναι στο πλευρό της «Συμμαχίας των Προθύμων» για την Ουκρανία».
Γιατί η εκλογή Μερτς αφορά την Ελλάδα
Όσο για τις ελληνογερμανικές σχέσεις, παρά τα μηνύματα που εκπέμπουν οι «αδελφές» συντηρητικές κυβερνήσεις, ο ελέφαντας στο δωμάτιο καλείται «δευτερογενής μετανάστευση», με τη Γερμανία να έχει ένα ισχυρό νομικό όπλο πια για να προχωρήσει σε επιστροφές αιτούντων άσυλο που ήδη έχουν λάβει διεθνή προστασία στη χώρα πρώτης υποδοχής, την Ελλάδα. Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Λειψίας με μια απόφαση-σταθμό ανέτρεψε προγενέστερη νομολογία που έκρινε απάνθρωπες τις συνθήκες διαβίωσης εντός και εκτός προσφυγικών δομών στην Ελλάδα. Πλέον οι δικαστές της Λειψίας τις κρίνουν «αποδεκτές».
Με απλά λόγια, πλέον η Γερμανία διαθέτει το απαραίτητο νομικό έρεισμα για να δρομολογήσει επιστροφές αναγνωρισμένων προσφύγων στην Ελλάδα. Πέρυσι οι αντίστοιχες περιπτώσεις ξεπέρασαν τις 26.000. Το γερμανικό υπ. Εσωτερικών απαντώντας πρόσφατα στην DW ανέφερε ότι η γερμανική κυβέρνηση «χαιρετίζει» τη συγκεκριμένη απόφαση και ότι οι αρμόδιες γερμανικές αρχές μπορούν να προχωρήσουν στην εφαρμογή της.
Η Ελλάδα από την πλευρά της διεμήνυσε προσφάτως διά του υπ. Μενατάστευσης, Μάκη Βορίδη ότι δεν θα είναι ιδιαίτερα «φιλική» προς αντίστοιχα γερμανικά αιτήματα, παραπέμποντας στην αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της ισοκατανομής. Οι επόμενες μέρες θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σίγουρο είναι πάντως ότι σε πρώτο χρόνο, οι Χριστιανοδημοκράτες, και συγκεκριμένα το «CDU Wirtschaftsrat», θα απονείμει στον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη το σημαντικό οικονομικό βραβείο Ludwig Erhard Preis για τις «οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού». Ως προς τα λοιπά, αυτά θα συζητηθούν κατ' ιδίαν προσεχώς με τον Μερτς.
