Παρά την ετήσια ανθεκτικότητα που καταγράφεται σε ορισμένους δείκτες, τα πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τον Φεβρουάριο του 2025 καταδεικνύουν σημαντική επιβράδυνση, με τον κλάδο να δοκιμάζεται από πληθωριστικές πιέσεις και νέες ρυθμιστικές απαιτήσεις. Ταυτόχρονα, διαφαίνονται σημάδια αυτορρύθμισης και μακροπρόθεσμες προοπτικές σταθεροποίησης, ειδικά στην Κεντρική Μακεδονία.
Σε επίπεδο χώρας, η συνολική οικοδομική δραστηριότητα για τον Φεβρουάριο του 2025 κατέγραψε πτώση 21,9% στον αριθμό των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών, οι οποίες ανήλθαν σε 2.142 άδειες. Παράλληλα, η επιφάνεια μειώθηκε κατά 33,1% και ο οικοδομικός όγκος κατά 15,7%. Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τη γενικότερη δυσχέρεια που αντιμετωπίζει ο κλάδος, σε ένα περιβάλλον υψηλού κόστους και μειωμένης ζήτησης.
Η εικόνα της Κεντρικής Μακεδονίας
Αντίστοιχα, στην Κεντρική Μακεδονία εκδόθηκαν 269 οικοδομικές άδειες τον Φεβρουάριο του 2025, σημειώνοντας μείωση 21,8% σε σύγκριση με τις 344 άδειες τον ίδιο μήνα του 2024. Η συνολική επιφάνεια κατρακύλησε κατά 41,6% στα 60.642 τετραγωνικά μέτρα, ενώ ο οικοδομικός όγκος μειώθηκε κατά 15,4%, αγγίζοντας τα 329.969 κυβικά μέτρα.
Στον τομέα της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, η κατάσταση είναι εξίσου επιβαρυμένη καθώς εκδόθηκαν 262 άδειες (μείωση 22,9%), με την επιφάνεια να μειώνεται κατά 48,6% στα 52.169 τ.μ. και τον όγκο να υποχωρεί κατά 23,4% στα 291.255 κυβικά μέτρα. Τα στοιχεία αντανακλούν την επιφυλακτικότητα της αγοράς, ιδίως μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ).
Σε ορίζοντα δωδεκαμήνου (Μάρτιος 2024 - Φεβρουάριος 2025), η Κεντρική Μακεδονία καταγράφει 4.082 άδειες (+4,3% άνοδο σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο), 1.138.991 τ.μ. επιφάνειας (+7,3%) και 5.438.349 κυβικά μέτρα οικοδομικού όγκου (μείωση 2,8%). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι παρά τις μηνιαίες διακυμάνσεις και τη συγκυριακή κάμψη, το ενδιαφέρον για νέες κατασκευές στην περιοχή παραμένει ανθεκτικό.
Σημαντική επιβράδυνση στο δίμηνο
Το πρώτο δίμηνο του έτους ήταν ιδιαίτερα δύσκολο αφού εκδόθηκαν 482 άδειες, μείωση 26,2%, 101.764 τ.μ. επιφάνειας (μείωση 43,6%) και 545.821 κ.μ. όγκου (μείωση 28,8%). Ανάλογη πτώση σημειώθηκε και στην ιδιωτική δραστηριότητα, με μείωση 27,2% στις άδειες και 49,1% στην επιφάνεια.
Ένας από τους κύριους παράγοντες πτώσης της οικοδομικής δραστηριότητας είναι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και οι αλλαγές στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), όπως η κατάργηση των bonus δόμησης, έχουν παγώσει τις άδειες, με αποτέλεσμα πολλές να μην υλοποιούνται. Μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα ο Μανώλης Μπελιμπασάκης, γενικός γραμματέας του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ/ΤΚΜ) και πολιτικός μηχανικός και ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Θεσσαλονίκης Αθανάσιος Τσουλκανάκης, ανέφεραν ότι η τάση ήταν ανοδική πριν τις αποφάσεις αυτές, ενώ τώρα η αγορά έχει παγώσει. Αυτήν τη στιγμή υλοποιούνται οι οικοδομικές άδειες που είχαν εκδοθεί νωρίτερα από την απόφαση.
Παράλληλα, η συνεχής αύξηση στις τιμές υλικών (σκυρόδεμα, μέταλλα, μονωτικά) και ενέργειας, σε συνδυασμό με τις μεταπολεμικές επιπτώσεις από την Ουκρανία, εκτόξευσε το κόστος κατασκευής, οδηγώντας επενδυτές και ιδιώτες σε κάποιες περιπτώσεις και σε αναβολές έργων ενώ και ο πληθωρισμός συνεχίζει να ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, καθιστώντας δύσκολες νέες επενδύσεις σε ακίνητα.
Είναι χαρακτηριστικό πως ο γενικός δείκτης τιμών υλικών κατασκευής νέων κτιρίων κατοικιών παρουσίασε νέα αύξηση 3,3% τον Απρίλιο 2025 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Απριλίου 2024, καθώς οι τιμές κινήθηκαν ανοδικά σε όλα τα οικοδομικά υλικά, ενώ πτωτική πορεία (-9,6%) είχε μόνο το πετρέλαιο κίνησης. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ανατιμήσεις καταγράφηκαν σε: πλαστικούς σωλήνες (7,8%), θερμαντικά σώματα (7,6%), χάλκινους αγωγούς (6,2%), τούβλα (5,7%), διακόπτες (5,2%), έτοιμο σκυρόδεμα (4,8%), ηλεκτρική ενέργεια (4,7%), κουφώματα αλουμινίου (4,6%), σωλήνες πλαστικούς, συνθετικούς, ινοτσιμέντου (4,4%), πλακίδια γενικά- δαπέδου, τοίχου (4,2%), ενισχυτικά κονιαμάτων και έτοιμου σκυροδέματος (4,2%), μαρμαρόπλακες (4,1%), παρκέτα (3,8%), πλαστικό, ακρυλικό, νερού (3,6%) και τσιμέντο (3,1%).
Οι προοπτικές
Σύμφωνα με τη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές διαμορφώθηκε τον Μάιο στις 164,3 μονάδες (από 162,4 τον Απρίλιο), εμφανώς υψηλότερος από τον αντίστοιχο περσινό (148,1 μονάδες), λόγω κυρίως της βελτίωσης στα Δημόσια Έργα, ενώ στις Ιδιωτικές Κατασκευές καταγράφεται πτώση. Ειδικότερα, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Ιδιωτικές Κατασκευές διαμορφώθηκε στις 139,4 μονάδες (από 168,2 τον Απρίλιο). Οι αρνητικές προβλέψεις για τα προγραμματισμένα έργα ενισχύθηκαν, στις -19 μονάδες. Οι προσδοκίες για την απασχόληση υποχώρησαν στις +31 μονάδες (από +60) ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές παραμένουν, με δείκτη +51 μονάδες. Αξιοσημείωτο είναι ότι σχεδόν 58% των επιχειρήσεων στις ιδιωτικές κατασκευές αναφέρουν την έλλειψη εργατικού δυναμικού ως σημαντικό εμπόδιο.
Παρά τη σημερινή επιβράδυνση, η Κεντρική Μακεδονία παραμένει μία από τις αναπτυσσόμενες περιοχές της Ελλάδας. Η ισχυρή ζήτηση για νέες κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους, η σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και η αναμενόμενη σταθεροποίηση των επιτοκίων δημιουργούν προϋποθέσεις ανάκαμψης από το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Επιπλέον, τα μεγάλα έργα υποδομών που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή εκτιμάται ότι θα λειτουργήσουν ως καταλύτες για την επιστροφή της δυναμικής ανάπτυξης στον κλάδο των κατασκευών.
