Όταν ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μία από τις πρώτες αποφάσεις της ισραηλινής κυβέρνησης ήταν το κλείσιμο του αεροδρομίου Μπεν Γκουριόν και του εναέριου χώρου της χώρας για όλες τις εισερχόμενες και εξερχόμενες πτήσεις. Η άνευ προηγουμένου αυτή κίνηση άφησε περίπου 100.000 έως 150.000 Ισραηλινούς αποκλεισμένους στο εξωτερικό, χωρίς σαφή τρόπο επιστροφής.
Ανάμεσα στους πέντε προορισμούς που καθόρισαν οι ισραηλινές αρχές ως προσωρινούς κόμβους φιλοξενίας και συντονισμού - με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ταϊλάνδη και την Ιταλία να περιλαμβάνονται επίσης - δύο ξεχώρισαν για τη γεωγραφική εγγύτητα και τη βαθιά πολιτική τους σημασία: η Ελλάδα και η Κύπρος.
Η επιλογή των δύο αυτών δημοκρατιών της Ανατολικής Μεσογείου δεν ήταν σύμπτωση. Αποτέλεσε ένδειξη μιας στρατηγικής σχέσης που έχει ενισχυθεί σταθερά την τελευταία δεκαετία μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών - της λεγόμενης «πλατφόρμας 3+1».
Αυτό που ξεκίνησε ως ρεαλιστική συνεργασία στον τομέα των ενεργειακών αποθεμάτων φυσικού αερίου, έχει εξελιχθεί σε μία σταθερή και αξιόπιστη συμμαχία που καλύπτει πλέον ζητήματα άμυνας, υποδομών και περιφερειακής ασφάλειας. Σήμερα, η εταιρική αυτή σχέση λειτουργεί ως πυλώνας σταθερότητας σε μία από τις πιο ευαίσθητες γεωπολιτικά περιοχές του κόσμου.
Η αξία της συμμαχίας αυτής αποδείχθηκε όχι μόνο στο στρατιωτικό και διπλωματικό πεδίο, αλλά και σε ανθρωπιστικό και υλικοτεχνικό επίπεδο. Στις πρώτες, χαοτικές ημέρες του πολέμου, οι ελληνικές και κυπριακές αρχές συνεργάστηκαν στενά με Ισραηλινούς αξιωματούχους για τη στήριξη χιλιάδων πολιτών που αδυνατούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Δυνάμεις ασφαλείας και των δύο χωρών περιπολούσαν ξενοδοχεία, συναγωγές και περιοχές συγκέντρωσης Ισραηλινών, προσφέροντας καταφύγιο και προστασία σε μία περίοδο έξαρσης του αντισημιτισμού και αύξησης των απειλών εναντίον Εβραίων και Ισραηλινών παγκοσμίως.
Κύπρος και Ελλάδα: Στρατηγικοί εταίροι, όχι απλώς φίλοι
Η Κύπρος και η Ελλάδα δεν είναι απλώς φίλες χώρες, είναι στρατηγικοί εταίροι του Ισραήλ. Η γεωγραφική εγγύτητά τους επιτρέπει την ταχεία διευκόλυνση μεταφορών - τόσο για την επιστροφή Ισραηλινών πολιτών όσο και για την ασφαλή αναχώρηση ξένων υπηκόων και διπλωματών από το Ισραήλ.
Η συνεργασία αυτή κατέστησε επίσης εφικτό το άμεσο άνοιγμα θαλάσσιου διαδρόμου, συμβάλλοντας στην αποσυμφόρηση που προκάλεσε το κλείσιμο του ισραηλινού αεροδρομίου. Το επίπεδο αυτό συντονισμού μεταξύ ενόπλων δυνάμεων, κυβερνήσεων και αρχών ασφαλείας απαιτούσε όχι μόνο τεχνική κατάρτιση, αλλά και βαθιά αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Μόλις τη Δευτέρα, η Ισραηλινή υπουργός Μεταφορών Μίρι Ρεγκέβ ανακοίνωσε την έναρξη της «Επιχείρησης Ασφαλούς Επιστροφής», σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ, για την επαναπατρισμό χιλιάδων εγκλωβισμένων πολιτών με στρατιωτικά αεροσκάφη. Οι επιχειρήσεις αυτές, που περιλαμβάνουν και θαλάσσιες μεταφορές μέσω ελληνικών και κυπριακών λιμανιών, αποτελούν έμπρακτη απόδειξη της επιχειρησιακής δυναμικής μιας στρατηγικής συμμαχίας που δεν είναι πια επιλογή – είναι αναγκαιότητα.
Η πρόσφατη κατάθεση στο αμερικανικό Κογκρέσο του Νόμου για την Πύλη της Ανατολικής Μεσογείου υπογραμμίζει αυτήν την πραγματικότητα.
Το νομοσχέδιο - διακομματική πρωτοβουλία των βουλευτών Μπραντ Σνάιντερ, Γκας Μπιλιράκης, Νικόλ Μαλλιωτάκης, Ντίνα Τάιτους και Κρις Πάπας - επιδιώκει να αναβαθμίσει τον ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Στόχος του είναι να ενισχύσει τις σχέσεις με τους περιφερειακούς εταίρους - Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο - και να προωθήσει ενεργειακά έργα, διασυνοριακές υποδομές και περιφερειακή καινοτομία.
Το νομοσχέδιο υποστηρίζει επίσης τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας - Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC), ενισχύοντας τη διαφανή, βιώσιμη ανάπτυξη και τη στρατηγική διασυνδεσιμότητα.
Η επίσημη θεσμοθέτηση της συμμαχίας 3+1 θα κατοχύρωνε το είδος του συντονισμού που καταγράφηκε τις τελευταίες ημέρες, εξασφαλίζοντας τη διατήρησή του ανεξαρτήτως πολιτικών εξελίξεων σε Ουάσιγκτον, Αθήνα, Λευκωσία ή Ιερουσαλήμ. Σε έναν κόσμο όπου οι συμμαχίες δοκιμάζονται και η περιφερειακή αστάθεια είναι συχνά ο κανόνας, η συνεργασία αυτή αποτελεί υπόδειγμα δημοκρατικής σύμπραξης, βασισμένης σε κοινές αξίες και στρατηγική αναγκαιότητα.
Τα διακυβεύματα είναι μεγάλα. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Κι όμως, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: σε στιγμές κρίσης, οι ισχυρότεροι σύμμαχοι του Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο απέδειξαν την αφοσίωσή τους - όχι μόνο με λόγια, αλλά με πράξεις. Ήρθε η ώρα να αναγνωρίσουμε, να θεσμοθετήσουμε και να επεκτείνουμε αυτή τη συμμαχία για την περιφερειακή σταθερότητα και την ασφάλεια των μελλοντικών γενεών.
