Την περιπλάνησή της αυτή αποτυπώνει η έκθεση «Πόρτες της Θεσσαλονίκης», που εγκαινιάζεται την Πέμπτη 12 Ιουνίου στη Chalkos Gallery - Costas Parcharidis. Η έκθεση παρουσιάζει πάνω από 30 φωτογραφίες –συν ένα μεγάλο κολάζ– και είναι το αποτέλεσμα πέντε ταξιδιών της φωτογράφου στην πόλη.
Με τον φακό της στραμμένο όχι σε μνημεία αλλά σε εισόδους κατοικιών, καταστημάτων και πολυκατοικιών, η Ντόντι Τσιαντάρ επιχειρεί να συλλάβει την ταυτότητα μιας πόλης μέσα από τις πόρτες της εντοπίζοντας στη λεπτομέρεια στοιχεία που συνήθως μένουν αθέατα. Παράλληλα, μέσω αυτής της πρωτότυπης πολιτισμικής καταγραφής, επιχειρεί έναν στοχασμό πάνω σε έννοιες όπως η μνήμη, η ταυτότητα, η ομορφιά. Όπως λέει και η ίδια, «οι πόρτες είναι σαν τους ανθρώπους – καθεμία είναι διαφορετική, μοναδική, με το δικό της αποτύπωμα στον χρόνο».
Ποια είναι η Ντόντι Τσιαντάρ; Πώς μια καριέρα σε μεγάλα αμερικανικά έντυπα όπως η Washington Post, τα ειδησεογραφικά περιοδικά Time και Newsweek και το In Style, καθώς και διδακτικό έργο στη σχολή δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Columbia την οδήγησε σε περιπλανήσεις με τη φωτογραφική κάμερα σε δρόμους της Θεσσαλονίκης, από το κέντρο ως τη Βασιλίσσης Όλγας και τα στενά της Άνω Πόλης;
Με την ευκαιρία της έκθεσής της μιλήσαμε μαζί της στα Μακεδονικά Νέα για τη δουλειά της.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την έκθεση «Πόρτες»; Τι ήταν αυτό που σας προσέλκυσε σε αυτό το θέμα;
Είναι μία μανία που έχω από καιρό: πάντοτε τραβούσα φωτογραφίες όπου βρισκόμουν. Από το 2020 και μετά, με τον κορονοϊό, έβγαινα να πάρω αέρα, περιπλανιόμουν στους δρόμους της Νέας Υόρκης και φωτογράφιζα πόρτες. Μετά ήρθα στην Ελλάδα και συνέχισα τη συνήθεια αυτή φωτογραφίζοντας πόρτες στην Αθήνα, την Πάτρα, τα νησιά. Πριν δύο χρόνια, το 2023, έγινε μία έκθεσή μου με πόρτες στην Ελληνική Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο του εορτασμού της Ημέρας της Ευρώπης.Λίγο αργότερα ήρθα στη Θεσσαλονίκη και είπα: γιατί δεν κάνουμε μία έκθεση εδώ; Δεν ακολουθώ μία προσχεδιασμένη διαδρομή – πηγαίνω και φωτογραφίζω όπου με πάνε τα πόδια μου. Έκανα πέντε ταξίδια στη Θεσσαλονίκη, σε διάφορες εποχές, και μαζεύτηκαν πάνω από 150-200 φωτογραφίες.
Τι σας ελκύει σε μια πόρτα; Τι είναι αυτό που σας κάνει να την ξεχωρίσετε και να τη φωτογραφίσετε;
Μερικές πόρτες είναι ενδιαφέρουσες από μόνες τους, σαν έργα τέχνης. Σε τραβάει το χρώμα, ένα σκάλισμα, τα ίχνη του χρόνου. Αλλού είναι πιο απλή η είσοδος και την ομορφαίνει μια γλάστρα, μια λεπτομέρεια. Από την άλλη, μου φαίνονται και λίγο μυστήριες οι πόρτες. Δεν ξέρεις ποιος ζει από πίσω, ποιος έζησε παλιότερα, τι μπορεί να έχει συμβεί. Βρίσκω πολλούς συμβολισμούς στην έννοια της πόρτας. Μπορεί να σου λένε«Περάστε μέσα», αλλά μπορεί να είναι και εμπόδιο. Εμπεριέχουν δηλαδή φιλοσοφικούς στοχασμούς για μένα. Όταν βρίσκεις μια πόρτα ή την ανοίγεις και προχωράς ή μένεις απέξω. Επιπλέον πιστεύω ότι η πόρτα δείχνει την προσωπικότητα ενός σπιτιού. Οι πραγματικοί αρχιτέκτονες θέλουν να βάλουν μια σφραγίδα δική τους. Όπως και οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας, έτσι και οι πόρτες.
Έχετε ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Πώς έχει επηρεάσει η ελληνοαμερικανική σας ταυτότητα τον τρόπο που βλέπετε και φωτογραφίζετε την Ελλάδα;
Γεννήθηκα στη Φλόριντα, μεγάλωσα και έζησα στις ΗΠΑ, αλλά από τα τέσσερά μου ερχόμουν κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα. Οι γονείς μου είναι Έλληνες, ο πατέρας μου από Πάτρα, με ρίζες από την Κεφαλονιά και τη Μάλτα, η μητέρα μου από τα Γιάννενα. Έχω τις ρίζες μου εδώ, στην Ελλάδα. Πλέον έχω πάρει και την ελληνική υπηκοότητα.Όταν φωτογραφίζω στην Ελλάδα, με πιάνει μια νοσταλγία.
Τι ξεχωρίζει τις πόρτες της Θεσσαλονίκης από άλλες περιοχές της Ελλάδας;
Οι πόρτες της Θεσσαλονίκης έχουν αρχοντιά, λεπτομέρεια. Είναι βαριές, συνήθως ξύλινες, με γυαλί και σκάλισμα. Σε πολλές περιπτώσεις, μοιάζουν να κουβαλούν ιστορία. Στην Άνω Πόλη είναι διαφορετικές, πιο παραδοσιακές. Στην Αθήνα βρίσκεις μεγαλύτερη ποικιλία σε πόρτες, πολλές νεοκλασικές, αλλά και από τη δεκαετία του ’50 και του ’60 με πολλά μεταλλικά στοιχεία. Στη Θεσσαλονίκη, όμως, έχεις αυτή την αίσθηση ότι οι πόρτες αποτυπώνουν την ταυτότητα της πόλης, αφηγούνται σελίδες από την ιστορία της. Φωτογραφίζοντας τις πόρτες ένιωσα σαν να κάνω μια μικρή βιογραφία της πόλης. Συχνά οι πόρτες στη Θεσσαλονίκη είναι πολύ μεγάλες. Έπρεπε να κάνω πίσω αρκετές φορές για να χωρέσει ολόκληρη η πόρτα στο κάδρο.
Πώς επιλέγετε τα σημεία που φωτογραφίζετε; Ακολουθείτε κάποιο σχέδιο ή αφήνεστε στην τύχη;
Όχι, δεν υπάρχει σχέδιο. Περπατάω όπου με πάνε τα πόδια μου και όπου τραβήξει κάτι το βλέμμα μου, σταματώ. Όποιος είναι μαζί μου τον ζαλίζω, λέω συνέχεια, «Περίμενε, είδα μια πόρτα». Δεν είναι καθόλου οργανωμένο. Αλλά με αυτόν τον τρόπο πιάνεις κάτι πιο αληθινό.
Η φωτογραφία σας ισορροπεί ανάμεσα στο ντοκουμέντο και την ποίηση. Ποια είναι η δική σας πρόθεση;
Θέλω να δω την ομορφιά της ζωής, μέσα σε μικρά, καθημερινά πράγματα. Δεν είμαι επαγγελματίας φωτογράφος. Είμαι δημοσιογράφος, και έτσι βλέπω τα πράγματα.Σε μία εποχή που μας περιστοιχίζει το χάος, που ακούμε τόσες δυσάρεστες ειδήσεις, ένα λουλούδι σε μια πόρτα το κυνηγάω. Είναι λεπτομέρεια που θυμίζει ότι υπάρχει ακόμα ομορφιά, ένα αντίβαρο στον θόρυβο της εποχής μας Σε κάποιους ίσως φαίνεται αφελές, αλλά αυτή είναι η ματιά μου.
Στην εποχή της ταχύτητας και της εικόνας-στιγμής, πώς υπερασπίζεστε τη φωτογραφία ως αφήγηση;
Οι πόρτες ίσως έχουν μία απάντηση στην εποχή της ταχύτητας. Συμβολίζουν το πέρασμα από το παρελθόν σε αυτό που ανοίγεται μπροστά σου. Ο Άγγλος ποιητής, Γουίλιαμ Μπλέικ, σε κάποιο από τα ποιήματά του έγραψε: "Στο σύμπαν υπάρχουν πράγματα που γνωρίζουμε και κάποια άλλα όχι. Και στο ενδιάμεσο είναι οι πόρτες". Από αυτή την άποψη, οι πόρτες ταυτίζονται με το τώρα.
Η έκθεση
Η έκθεση φωτογραφίας «Πόρτες της Θεσσαλονίκης» εγκαινιάζεται την Πέμπτη 12 Ιουνίου στις 19.00 στην Chalkos Gallery -Costas Parcharidis (Ιουστινιανού 21, δίπλα στην Παναγία Χαλκέων, στάση μετρό Βενιζέλου).
Η έκθεση θα διαρκέσει έως και τις 26 Ιουνίου 2025.
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως και Παρασκευή 18.00 με 20.30.
