Σύμφωνα με ανάλυση του Reuters, η δραματική επίθεση των ΗΠΑ, που περιλάμβανε τη στοχοθέτηση των καλά οχυρωμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν σε μεγάλο βάθος, σηματοδοτεί το μεγαλύτερο ρίσκο στην εξωτερική πολιτική των δύο προεδρικών θητειών του Τραμπ, που πλέον είναι γεμάτη από κινδύνους και άγνωστες παραμέτρους.
Ο Τραμπ, ο οποίος επέμεινε το Σάββατο ότι το Ιράν πρέπει τώρα να κάνει ειρήνη ή να αντιμετωπίσει περαιτέρω επιθέσεις, θα μπορούσε να προκαλέσει την αντίδραση της Τεχεράνης με το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, της σημαντικότερης πετρελαϊκής αρτηρίας του κόσμου, την επίθεση σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις και συμμάχους στη Μέση Ανατολή, την εντατικοποίηση των πυραυλικών επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ και την ενεργοποίηση ομάδων που ενεργούν ως πληρεξούσιοι εναντίον των αμερικανικών και ισραηλινών συμφερόντων.
Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ευρύτερη και πιο παρατεταμένη σύγκρουση από ό,τι είχε προβλέψει ο Τραμπ, φέρνοντας στο νου τους «αιώνιους πολέμους» που διεξήγαγε η Αμερική στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, τους οποίους ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει «ηλίθιους» και είχε υποσχεθεί να μην εμπλακεί ποτέ.
«Οι Ιρανοί είναι σοβαρά αποδυναμωμένοι και υποβαθμισμένοι σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές τους δυνατότητες», δήλωσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής για τη Μέση Ανατολή για τις κυβερνήσεις των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων. «Ωστόσο, διαθέτουν κάθε είδους ασύμμετρα μέσα για να αντιδράσουν... Αυτό δεν θα τελειώσει γρήγορα».
Στην πορεία προς τη βομβιστική επίθεση που ανακοίνωσε αργά το Σάββατο, ο Τραμπ ταλαντεύτηκε μεταξύ απειλών για στρατιωτική δράση και εκκλήσεων για νέες διαπραγματεύσεις προκειμένου να πείσει το Ιράν να καταλήξει σε συμφωνία για την κατάργηση του πυρηνικού του προγράμματος.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι, μόλις ο Τραμπ πείστηκε ότι η Τεχεράνη δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να καταλήξει σε πυρηνική συμφωνία, αποφάσισε ότι οι επιθέσεις ήταν «το σωστό».
Ο Τραμπ έδωσε το πράσινο φως μόλις βεβαιώθηκε για την «υψηλή πιθανότητα επιτυχίας», δήλωσε ο αξιωματούχος – μια απόφαση που ελήφθη μετά από περισσότερες από μία εβδομάδα ισραηλινών αεροπορικών επιθέσεων εναντίον πυρηνικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων του Ιράν, οι οποίες άνοιξαν τον δρόμο για τις ΗΠΑ να δώσουν το τελικό χτύπημα.
Η πυρηνική απειλή παραμένει
Ο Τραμπ εξήρε τη «μεγάλη επιτυχία» των επιθέσεων, οι οποίες, όπως είπε, περιλάμβαναν τη χρήση τεράστιων «βόμβων που καταστρέφουν καταφύγια» στην κύρια εγκατάσταση στο Φορντό. Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες υπογράμμισαν ότι, αν και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μπορεί να έχει υποστεί καθυστέρηση για πολλά χρόνια, η απειλή μπορεί να είναι μακριά από το να έχει εξαλειφθεί.
Το Ιράν αρνείται ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, υποστηρίζοντας ότι το πρόγραμμά του έχει αμιγώς ειρηνικούς σκοπούς.
«Μακροπρόθεσμα, η στρατιωτική δράση είναι πιθανό να ωθήσει το Ιράν να αποφασίσει ότι τα πυρηνικά όπλα είναι απαραίτητα για την αποτροπή και ότι η Ουάσιγκτον δεν ενδιαφέρεται για τη διπλωματία», ανέφερε σε δήλωσή της η Arms Control Association, μια μη κομματική οργάνωση με έδρα τις ΗΠΑ που υποστηρίζει τη νομοθεσία για τον έλεγχο των όπλων.
«Οι στρατιωτικές επιθέσεις από μόνες τους δεν μπορούν να καταστρέψουν την εκτεταμένη πυρηνική γνώση του Ιράν. Οι επιθέσεις θα καθυστερήσουν το πρόγραμμα του Ιράν, αλλά με κόστος την ενίσχυση της αποφασιστικότητας της Τεχεράνης να ανασυγκροτήσει τις ευαίσθητες πυρηνικές της δραστηριότητες», ανέφερε η οργάνωση.
Ο Έρικ Λομπ, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα, δήλωσε ότι η επόμενη κίνηση του Ιράν παραμένει ανοιχτή και υποθέτει ότι μεταξύ των μορφών αντιποίνων θα μπορούσε να είναι η επίθεση σε «μαλακούς στόχους» των ΗΠΑ και του Ισραήλ εντός και εκτός της περιοχής.
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι υπάρχει πιθανότητα το Ιράν να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – «αν και θα το κάνει από ακόμη πιο αδύναμη θέση» – ή να αναζητήσει μια διπλωματική διέξοδο.
Εντούτοις, αμέσως μετά τις αμερικανικές επιθέσεις, το Ιράν δεν έδειξε ιδιαίτερη διάθεση για παραχωρήσεις.
Ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν δήλωσε ότι δεν θα επιτρέψει να σταματήσει η ανάπτυξη της «εθνικής βιομηχανίας» του, ενώ ένας σχολιαστής της ιρανικής κρατικής τηλεόρασης είπε ότι κάθε Αμερικανός πολίτης ή στρατιωτικός στην περιοχή θα αποτελεί πλέον νόμιμο στόχο.
Νωρίς το πρωί της Κυριακής, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν εξέδωσε δήλωση προειδοποιώντας ότι η Τεχεράνη «θεωρεί δικαίωμά της να αντισταθεί με όλες τις δυνάμεις της στην αμερικανική στρατιωτική επιθετικότητα».
Ο Καρίμ Σατζαντπούρ, αναλυτής στο Carnegie Endowment for International Peace, δημοσίευσε στο X: «Ο Τραμπ έδειξε ότι τώρα είναι η ώρα για ειρήνη. Δεν είναι σαφές και είναι απίθανο οι Ιρανοί να το δουν με τον ίδιο τρόπο. Είναι πιο πιθανό να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στον 46χρονο πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν παρά να τον ολοκληρώσει».
Στόχος η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν
Ορισμένοι αναλυτές υποθέτουν ότι ο Τραμπ, η κυβέρνηση του οποίου έχει στο παρελθόν αποκηρύξει κάθε στόχο ανατροπής της ιρανικής ηγεσίας, θα μπορούσε να οδηγηθεί σε επιδίωξη «αλλαγής καθεστώτος» εάν η Τεχεράνη προβεί σε σημαντικές αντιποίνες ή κινήσεις για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Αυτό, με τη σειρά του, θα ενέχει πρόσθετους κινδύνους.
«Προσοχή στην αποστολή creep, που στοχεύει στην αλλαγή του καθεστώτος και σε εκστρατείες εκδημοκρατισμού», δήλωσε η Λόρα Μπλουμενφελντ, αναλύτρια για τη Μέση Ανατολή στο Johns Hopkins School for Advanced International Studies στην Ουάσινγκτον. «Θα βρείτε τα οστά πολλών αποτυχημένων ηθικών αποστολών των ΗΠΑ θαμμένα στην άμμο της Μέσης Ανατολής».
Ο Τζόναθαν Πανικόφ, πρώην αναπληρωτής αξιωματικός πληροφοριών των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι η ηγεσία του Ιράν θα προχωρούσε γρήγορα σε «δυσανάλογες επιθέσεις» αν αισθανόταν ότι η επιβίωσή της κινδυνεύει.
Ωστόσο, η Τεχεράνη θα πρέπει επίσης να λάβει υπόψη τις συνέπειες, πρόσθεσε. Ενώ ενέργειες όπως το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ θα δημιουργούσαν προβλήματα στον Τραμπ λόγω της αύξησης των τιμών του πετρελαίου και του ενδεχόμενου πληθωρισμού στις ΗΠΑ, θα έβλαπταν επίσης την Κίνα, έναν από τους λίγους ισχυρούς συμμάχους του Ιράν.
Ταυτόχρονα, ο Τραμπ αντιμετωπίζει ήδη έντονη αντίδραση από τους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο κατά της επίθεσης στο Ιράν και θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει την αντίθεση της αντι-επεμβατικής πτέρυγας της Ρεπουμπλικανικής βάσης του MAGA.
Ο Τραμπ, ο οποίος δεν αντιμετώπισε καμία σημαντική διεθνή κρίση κατά την πρώτη θητεία του, βρίσκεται τώρα εμπλεκόμενος σε μία μόλις έξι μήνες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του.
Ακόμη και αν ελπίζει ότι η στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ θα είναι περιορισμένη σε χρόνο και έκταση, η ιστορία τέτοιων συγκρούσεων συχνά έχει απρόβλεπτες συνέπειες για τους Αμερικανούς προέδρους.
Το σύνθημα του Τραμπ «ειρήνη μέσω της δύναμης» θα δοκιμαστεί σίγουρα όπως ποτέ άλλοτε, ειδικά με το άνοιγμα ενός νέου στρατιωτικού μετώπου, αφού δεν κατάφερε να τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις για γρήγορο τέλος των πολέμων στην Ουκρανία και τη Γάζα.
«Ο Τραμπ επέστρεψε στον πόλεμο», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γκόουαν, διευθυντής του International Crisis Group για τα Ηνωμένα Έθνη. «Δεν είμαι σίγουρος ότι κάποιος στη Μόσχα, την Τεχεράνη ή το Πεκίνο πίστεψε ποτέ τα λόγια του ότι είναι ειρηνοποιός. Πάντα έμοιαζε περισσότερο με προεκλογική φράση παρά με στρατηγική».
