Οι εγκαταστάσεις της Νατάνζ, στο κέντρο της χώρας, έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
Μια άλλη εγκατάσταση, η Φορντό, είναι θαμμένη βαθιά μέσα σε ένα βουνό. Για να φθάσει κανείς σε αυτή την υπόγεια εγκατάσταση θα χρειαζόταν ισχυρότερες βόμβες «bunker busting», τις οποίες διαθέτουν μόνο οι ΗΠΑ.
Ο ΙΑΕΑ χαρακτήρισε τις επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν «βαθιά ανησυχητικές».
Τη Δευτέρα, ο γενικός διευθυντής της Ραφαέλ Γκρόσι δήλωσε ότι η στρατιωτική κλιμάκωση «αυξάνει την πιθανότητα απελευθέρωσης ραδιενέργειας με σοβαρές συνέπειες για τους ανθρώπους και το περιβάλλον».
Οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία αποθεμάτων ενός συγκεκριμένου τύπου - ή ισοτόπου - ουρανίου.
«Όταν ξεθάβετε το ουράνιο από το έδαφος, έρχεται σε δύο μορφές: το 99,3% είναι ουράνιο-238 - και το 0,7%, ή περίπου ένα άτομο στα 150, είναι ουράνιο-235, και αυτό είναι που χρειάζεστε για να λειτουργήσει στον πυρηνικό αντιδραστήρα σας», εξηγεί ο καθηγητής Paddy Regan από το Πανεπιστήμιο του Surrey και το Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ποιοι θα ήταν οι κίνδυνοι από τον βομβαρδισμό του Φόρντο;
Έκρηξη ενέργειας
Η διαδικασία του πυρηνικού εμπλουτισμού σημαίνει βασικά την αύξηση της ποσότητας του ουρανίου-235. Αυτό γίνεται με τη λήψη ουρανίου στην αέρια μορφή του και την περιστροφή του σε μηχανές που ονομάζονται φυγόκεντρες, δήλωσε ο καθηγητής Regan.
Και επειδή το ουράνιο-238 είναι βαρύτερο από το απαιτούμενο ουράνιο-235, τα δύο διαχωρίζονται καθώς περιστρέφονται. Αυτό επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά για να ενισχυθεί ο εμπλουτισμός.
Οι πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας χρειάζονται συνήθως περίπου 3-5% αυτού του εμπλουτισμένου ουρανίου για να δημιουργήσουν μια ελεγχόμενη πυρηνική αντίδραση που απελευθερώνει ενέργεια.
Όταν όμως ο στόχος είναι η κατασκευή πυρηνικού όπλου, απαιτείται πολύ υψηλότερο ποσοστό ουρανίου-235 - περίπου 90%.
Ουσιαστικά, όσο πιο εμπλουτισμένο είναι το ουράνιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η έκρηξη ενέργειας όταν διασπώνται όλα αυτά τα άτομα.
Ο ΙΑΕΑ δήλωσε ότι το ουράνιο του Ιράν είχε φτάσει σε εμπλουτισμό περίπου 60% - άρα ήταν σε καλό δρόμο για να είναι αρκετά συμπυκνωμένο για ένα πυρηνικό όπλο.
Αλλά η εκτόξευση ενός πυραύλου σε σωστά αποθηκευμένα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου δεν θα αποτελούσε «πυρηνικό συμβάν» της ίδιας κλίμακας με τις καταστροφές που συνέβησαν στους πυρηνικούς σταθμούς στη Φουκουσίμα ή στο Τσερνομπίλ.
Αλλά επειδή δεν λαμβάνει χώρα καμία πυρηνική αντίδραση στους χώρους εμπλουτισμού - και η έκρηξη μιας βόμβας δεν θα πυροδοτούσε μια τέτοια αντίδραση - αυτά τα επικίνδυνα ραδιενεργά «προϊόντα σχάσης» δεν θα υπήρχαν, είπε.
Αντίθετα, το ουράνιο θα μπορούσε να διασκορπιστεί τοπικά από μια έκρηξη.
Τοπική απειλή
Στις εγκαταστάσεις της Νατάνζ, μετά τον βομβαρδισμό, ο ΙΑΕΑ διαπίστωσε ραδιενεργό μόλυνση στον χώρο, αλλά δήλωσε ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας έξω από τον χώρο παρέμειναν αμετάβλητα και σε φυσιολογικά επίπεδα.
"Με το ουράνιο... η ραδιενέργεια δεν ταξιδεύει πραγματικά πολύ μακριά", λέει η καθηγήτρια Claire Corkhill, πρόεδρος στην Ορυκτολογία και τη Διαχείριση Ραδιενεργών Αποβλήτων στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.
Αλλά για τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στην περιοχή, θα μπορούσαν να υπάρξουν κίνδυνοι για την υγεία, είπε.
«Όσον αφορά την τοξικότητα για τον ανθρώπινο οργανισμό, σίγουρα δεν θέλετε να αναπνέετε σωματίδια ουρανίου και ούτε να τα καταπίνετε», είπε.
«Αυτό συμβαίνει επειδή τα σωματίδια ουρανίου θα μπορούσαν να σφηνωθούν στα κύτταρα, είτε μέσα στους πνεύμονες είτε μέσα στο στομάχι σας, και να αποσυντεθούν αργά, ραδιενεργά, και αυτό θα προκαλέσει βλάβη».
Εκτός από τη ραδιενέργεια, η έκθεση σε χημικές ουσίες θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει πρόβλημα για όποιον βρίσκεται κοντά.
Ο ΙΑΕΑ δήλωσε ότι το Κέντρο Περιστατικών και Έκτακτης Ανάγκης του εργαζόταν όλο το εικοσιτετράωρο και θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν και το επίπεδο της ραδιενέργειας στις εγκαταστάσεις του.
