Η σύγκρουση είναι μόλις στην αρχή καθώς όπως ανακοίνωσε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου το Ισραήλ θα συνεχίσει τα πλήγματα στο Ιράν «για όσο χρειαστεί», πιθανώς εβδομάδες, προκειμένου να εξαλείψει την υπαρξιακή, όπως τη χαρακτηρίζει το Τελ Αβίβ απειλή του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεών της.
Οι ανταλλαγές σφοδρών επιθέσεων εγείρουν φόβους για γενίκευση του πολέμου με ανυπολόγιστες γεωπολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις, ιδίως αν συρθούν στη σύρραξη και οι ΗΠΑ, τις οποίες το Ιράν κατηγόρησε για συνενοχή κι ενώ ο Τραμπ απείλησε το καθεστώς των μουλάδων με πολλά περισσότερα αν δεν συναινέσει σε συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Πώς θα μπορούσε να λήξει ο πόλεμος, παραμένει το μεγάλο ερώτημα με το Foreign Policy να παρουσιάζει κάποια πιθανά σενάρια.
Σενάριο 1: Συνθηκολόγηση του Ιράν
Το πρώτο σενάριο είναι ότι το Ιράν πραγματοποιεί αρκετές υψηλού προφίλ στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ, ισχυρίζεται στον λαό του ότι αντέδρασε και αιματοκύλισε τους Ισραηλινούς, αλλά γρήγορα αποδέχεται τις προσπάθειες των ΗΠΑ και της διεθνούς κοινότητας για κατάπαυση του πυρός. Με λίγα λόγια, μια διστακτική παράδοση με μια επιφάνεια διατήρησης του κύρους.
Στην ουσία, αυτό είναι που αποδέχθηκε ο στενός σύμμαχος του Ιράν, η Χεζμπολάχ που εδρεύει στον Λίβανο, μετά την ισραηλινή εκστρατεία εναντίον της τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Πράγματι, η σημερινή ισραηλινή εκστρατεία κατά του Ιράν έχει πολλές ομοιότητες με εκείνη την προσπάθεια: καταστροφικές επιθέσεις σε στρατιωτικές υποδομές συνοδευόμενες από πολλές δολοφονίες και χτυπήματα ηγεσίας που αποδεικνύουν εκτεταμένη διείσδυση πληροφοριών στον εχθρό του Ισραήλ.
Το Ιράν μπορεί να βρίσκεται σε παρόμοια θέση με τη Χεζμπολάχ το 2024. Οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους του Ιράν στο Ισραήλ το 2024 απέτυχαν, και οι βασικοί του σύμμαχοι, ιδίως η Χεζμπολάχ, έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κάποτε αξιόπιστη αποτροπή του δεν λειτουργεί.
Οι καταστροφικές επιθέσεις εναντίον της ηγεσίας που έχει πραγματοποιήσει το Ισραήλ ίσως έχουν ρίξει σε αταξία την ηγεσία του Ιράν, καθιστώντας δύσκολη τον συντονισμό πυραυλικών επιθέσεων ή ακόμα και τη λήψη βασικών αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο.
Αν και η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι αντικαθιστά γρήγορα τους κορυφαίους διοικητές, η αποτελεσματικότητα της νέας ηγεσίας κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης σύγκρουσης είναι αβέβαιη, και το Ισραήλ πιθανόν να χτυπήσει τους αντικαταστάτες και τους αντικαταστάτες των αντικαταστατών. Το Ιράν φυσικά δεν θέλει να παραδοθεί υπό πυρά, αλλά ίσως επιδιώξει να επιβιώσει και να συνεχίσει τον αγώνα για άλλη μια μέρα, παρά να δεχτεί συνεχή βομβαρδισμό.
Σενάριο 2: Το Ιράν αντέχει και ανταποδίδει
Ένα δεύτερο ενδεχόμενο είναι ότι το Ιράν αντέχει και καταφέρνει να επιφέρει κάποια πλήγματα στο Ισραήλ - είτε μέσω τρομοκρατικών ενεργειών, είτε με μερικούς πυραύλους που διαπερνούν την ισραηλινή άμυνα, είτε με άλλους τρόπους - ενώ παράλληλα αυξάνεται η διεθνής πίεση προς το Ισραήλ για να σταματήσει τον πόλεμο. Οι πυρηνικές του εγκαταστάσεις στο Νατάνζ και αλλού υφίστανται ζημιές, αλλά το Ιράν καταφέρνει να τις επισκευάσει σχετικά γρήγορα.
Γενικά, όταν το Ισραήλ επιτίθεται στους εχθρούς του, υπάρχει συχνά βραχυπρόθεσμη στήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ακόμη και από βασικούς Ευρωπαίους συμμάχους, αλλά οι χώρες αυτές ζητούν γρήγορα να τερματιστούν οι εχθροπραξίες, ακόμη κι όταν το Ισραήλ επιθυμεί να συνεχίσει τις επιθέσεις.
Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη ζητήσει αποκλιμάκωση. Το Ισραήλ μπορεί να μη δίνει ιδιαίτερη σημασία στις απόψεις των Ευρωπαίων - οι οποίοι ζητούν εδώ και μήνες τον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Γάζα - αλλά ανησυχεί περισσότερο για την άποψη των ΗΠΑ, και ιδιαίτερα του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Αν εκείνος ασκήσει ουσιαστική πίεση στον Νετανιάχου, το Ισραήλ ίσως διακόψει πρόωρα τις επιχειρήσεις, ελπίζοντας ότι οι ζημιές που προκάλεσε είναι «αρκετές προς το παρόν».
Το αν αυτό θα οδηγήσει σε παραγωγική διπλωματία είναι ασαφές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Τραμπ έχουν πιέσει για μια διαπραγματευτική λύση στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (παρόλο που η πρόταση στο τραπέζι μοιάζει έντονα με το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης - JCPOA - από το οποίο ο Τραμπ αποχώρησε το 2018).
Τέτοιες διαπραγματεύσεις έχουν κάποια ελκυστικότητα για την Τεχεράνη: η οικονομία της χώρας είναι διαλυμένη, και η προοπτική άρσης των κυρώσεων είναι δελεαστική. Επιπλέον, μετά την καταστροφική εκστρατεία του Ισραήλ, το Ιράν θα παραχωρούσε λιγότερα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το να το κάνει όμως υπό ισραηλινές επιθέσεις είναι πολιτικά πιο δύσκολο. Ο Τραμπ θα διαφήμιζε κάθε παραχώρηση ως νίκη του, και το Ιράν θα φαινόταν σαν να υποκύπτει υπό πίεση - πράγμα που στην ουσία θα ίσχυε.
Σκοτεινά σενάρια
Υπάρχουν βέβαια και σκοτεινότερα σενάρια, ενδεχομένως πιθανότερα, όπως η κλιμάκωση της σύγκρουσης Ισραήλ – Ιράν σε περιφερειακό πόλεμο. Η Τεχεράνη έχει απειλήσει να επιτεθεί σε αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, κατηγορώντας την Ουάσιγκτον για συνενοχή, κι αν το πράξει οι ΗΠΑ θα συρθούν στον πόλεμο.
Μπορεί, βέβαια και οι ΗΠΑ να επιδιώξουν κλιμάκωση για τους δικούς τους λόγους. Αμερικανοί αξιωματούχοι ίσως θεωρήσουν ότι το Ισραήλ έφερε σε πέρας τη μισή αποστολή και οι ΗΠΑ μπορούν να την ολοκληρώσουν βομβαρδίζοντας επί παραδείγματι με διατρητικές βόμβες τις κρυμμένες βαθιά στο ιρανικό υπέδαφος πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Φορντό κι αποτελειώνοντας ό,τι απέμεινε από τα ισραηλινά πλήγματα.
Το Ιράν πιθανώς θα καλέσει τους πληρεξουσίους του στην Υεμένη, τον Λίβανο, το Ιράκ και αλλού να εξαπολύσουν επιθέσεις κατά του Ισραήλ και ενδεχομένως κατά αμερικανικών στόχων, εφόσον εμπλακούν οι ΗΠΑ στη σύρραξη.
Δεν αποκλείεται επίσης, αν και θεωρείται απίθανο προς το παρόν, να εμπλακούν στη σύγκρουση και αραβικά κράτη σύμμαχοι των ΗΠΑ. Ήδη χθες οι ένοπλες δυνάμεις της Ιορδανίας ανέφεραν ότι αναχαίτισαν ιρανικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροπλάνα στον εναέριο χώρο της, όπως είχαν κάνει και πέρυσι.
Τέλος υπάρχει η πιθανότητα να μην τελειώσει ποτέ – τουλάχιστον επισήμως – ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν. Και μολονότι θα σταματήσουν κάποια στιγμή οι μαζικές ισραηλινές επιθέσεις, μια υποβόσκουσα σύγκρουση ίσως συνεχιστεί επί μήνες με το Ισραήλ να εξαπολύει κατά καιρούς πυραύλους ή αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο Ιράν, να προβαίνει σε πράξεις δολιοφθοράς ή δολοφονίες και η Τεχεράνη να εκτοξεύει από καιρού εις καιρόν πυραύλους και drones ή τρομοκρατικές επιθέσεις κατά ισραηλινών στόχων.
Κι εν μέσω αυτών των εκατέρωθεν επιθέσεων το Ιράν ίσως προχωρήσει σε ένα κρυφό πυρηνικό πρόγραμμα, που δεν θα ελέγχεται από διεθνείς επιθεωρητές, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία τα ισραηλινά πλήγματα. Ωστόσο, αν οι ισραηλινές δυνάμεις πλήξουν και τις τρεις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, αυτό θα είναι δύσκολο για την Τεχεράνη.
