Παρουσία του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, του υφυπουργού Εσωτερικών, αρμόδιο για θέματα Μακεδονίας - Θράκης, Κωνσταντίνου Γκιουλέκα, της ηγεσίας της Πυροσβεστικής, αιρετών της αυτοδιοίκησης και εκπροσώπων των Ενόπλων Δυνάμεων, τέθηκαν στο επίκεντρο τα προβλήματα που υπάρχουν για μία ακόμα καλοκαιρινή περίοδο με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιών.
Με έναν υπάλληλο και έναν φορτωτή στην πρώτη γραμμή ο δήμος Πολυγύρου
Με τεκμηριωμένες αναφορές στις αυξημένες ανάγκες ενός μεγάλου σε έκταση δήμου, ο δήμαρχος Πολυγύρου, Γιώργος Εμμανουήλ, ανέδειξε, μιλώντας στα «Μακεδονικά Νέα», μια σειρά από πρακτικά ζητήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι τοπικές αρχές στο πεδίο της πρόληψης και της πολιτικής προστασίας.
Ένα από τα κύρια ζητήματα που έθιξε ήταν η διαχείριση της καύσιμης ύλης. «Ουσιαστική απάντηση δεν πήρα. Ο υπουργός είπε ότι θα βρούμε τρόπους να έχουν και έσοδα οι δήμοι», είπε χαρακτηριστικά. Περιέγραψε μάλιστα το παράδοξο να καθαρίζονται οικόπεδα, αλλά χωρίς πρόβλεψη για τη διαχείριση των προϊόντων κοπής, ειδικά όταν αυτά απορρίπτονται μετέπειτα ανεξέλεγκτα σε ρέματα, δημιουργώντας διπλή απειλή και πυρκαγιάς και πλημμύρας.
Ο ίδιος επισήμανε ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ιδιώτες απορρίπτουν τα υλικά σε ρέματα ή στους κάδους, με αποτέλεσμα ο δήμος να επωμίζεται τη συλλογή τους μαζί με τα ογκώδη απόβλητα, μία διαδικασία που αυξάνει σημαντικά το κόστος. «Τη διαχείριση που είπε ο υπουργός ότι δεν την κάνει ο δήμος, στο τέλος πάλι ο δήμος την κάνει. Και δεν είναι δική του δουλειά να το κάνει», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Σε ό,τι αφορά το προσωπικό, ο δήμος διαθέτει μόλις έναν υπάλληλο για την πολιτική προστασία, ενώ φέτος αναμένονται 4 με 5 εποχικές προσλήψεις, άτομα, ωστόσο, που θα επικεντρωθούν κυρίως στον καθαρισμό των οικοπέδων. Παράλληλα, ο δήμαρχος υπογράμμισε την καθοριστική συμβολή της πλήρως οργανωμένης και πιστοποιημένης εθελοντικής ομάδας του δήμου, η οποία συμμετέχει κανονικά σε καταστάσεις πυρόσβεσης.
Επίσης μεγάλα προβλήματα εντοπίζονται και στον εξοπλισμό. Ο δήμος διαθέτει μόλις έναν φορτωτή παλαιό, που ήδη έχει παρουσιάσει επαναλαμβανόμενες βλάβες. «Φέτος έχουμε τα μισά μηχανήματα από πέρυσι γιατί χάλασαν. Η Περιφέρεια, που μας έδωσε πέρυσι εξοπλισμό, δεν μας δίνει φέτος. Αν μου ζητήσουν να διαθέσω μεγάλο φορτωτή την ώρα ενός συμβάντος, δεν θα έχω να τους δώσω», ανέφερε. Αν και υπάρχει μητρώο εργοληπτών, η διαθεσιμότητά τους, όπως υποστήριξε ο ίδιος, δεν είναι δεδομένη.
Επιπλέον, ανέφερε ότι κατά την περσινή περίοδο ο δήμος βρέθηκε σε κατάσταση επιφυλακής για συνολικά 65 ημέρες. «Το προσωπικό, περίπου 15 άτομα είναι stand by ανά πάσα στιγμή, αλλά δεν μπορούμε να δώσουμε υπερωρίες, γι' αυτό και τους χορηγούμε ρεπό, κάτι που τελικά σημαίνει απώλεια εργάσιμων ωρών και επιβάρυνση στον προϋπολογισμό μας», τόνισε.
Σε επίπεδο χρηματοδότησης, ο δήμαρχος Πολυγύρου ανέδειξε το χάσμα ανάμεσα στις πραγματικές ανάγκες των δήμων και στα ποσά που αποδίδονται. Με βάση υπολογισμούς και προβλέψεις της ΚΕΔΕ, ανέφερε ότι στους δήμους θα έπρεπε να έχουν διανεμηθεί φέτος 6,3 δισ. ευρώ, ενώ τελικά το ποσό που μοιράστηκε δεν ξεπερνά τα 2 δισ.
«Ο δήμος Πολυγύρου με 805 τ.χλμ. δάσους και 2.300 χλμ. αγροτοδασικού οδικού δικτύου λαμβάνει μόλις 217.000 ευρώ, τη στιγμή που άλλοι δήμοι με μικρότερες εκτάσεις λαμβάνουν πολλαπλάσια ποσά. Τα 217.000 ευρώ που λαμβάνουμε δεν αρκούν ούτε για τη συντήρηση 100 χιλιομέτρων»», υπογράμμισε ο κ. Εμμανουήλ. Πρότεινε δε τη δημιουργία δεικτών που να λαμβάνουν υπόψη την έκταση, τον πληθυσμό και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε δήμου, όπως η αναλογία στρεμμάτων δάσους ανά κάτοικο.
Ολοκληρώνοντας, αναφέρθηκε επίσης σε δύο περσινά συμβάντα πυρκαγιών στην περιοχή -στη Μαραθούσα και στον Ταξιάρχη- που ευτυχώς περιορίστηκαν άμεσα με την επέμβαση εναέριων μέσων. «Ευτυχώς δεν είχαμε πέρυσι σοβαρά συμβάντα. Μακάρι και φέτος», ευχήθηκε ο δήμαρχος, υπενθυμίζοντας ότι η περιοχή διαθέτει ένα «προστατευτικό δάσος» που λειτουργεί ως φυσικό ανάχωμα κατά των πλημμυρικών φαινομένων.
Απουσία συντονισμού και επαρκούς προσωπικού - Προβληματισμός σε όλους τους δήμους
Ο δήμαρχος Κορδελιού-Ευόσμου, Λευτέρης Αλεξανδρίδης, από την πλευρά του, στάθηκε στην έλλειψη σωστού συντονισμού, επισημαίνοντας ότι «μια καταστροφή μπορεί να προέλθει είτε από τον άνθρωπο είτε από τον Θεό. Τον άνθρωπο μπορούμε να τον συνετίσουμε». Υποστήριξε ότι πρέπει να ενισχυθεί η πρόληψη με τη χρήση drones από όλους τους δήμους και αυστηρό έλεγχο στη διαχείριση της καύσιμης ύλης.
Αιχμηρός ήταν ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, ο οποίος χαρακτήρισε τη χώρα «τελευταία στην Ευρώπη» όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο της Δασοπροστασίας. Όπως ανέφερε, η ίδρυση υπηρεσιών πολιτικής προστασίας στους δήμους επιβλήθηκε από το κράτος, χωρίς όμως να τους δοθεί προσωπικό. «Στην πράξη μετακινήσαμε υπαλλήλους από άλλες υπηρεσίες και ακρωτηριάσαμε δομές μας για να έχουμε στοιχειώδη στελέχωση», σημείωσε, τονίζοντας την ανάγκη για περιπολίες και εποχικούς υπαλλήλους και στις δασικές υπηρεσίες.
Ανάλογες ανησυχίες εξέφρασε και η δήμαρχος Λαγκαδά, Νίκη Ανδρεάδου, η οποία υποστήριξε ότι ο δήμος της δεν έλαβε ποτέ πρόσκληση για τη χρηματοδότηση 280.000 ευρώ από το Πράσινο Ταμείο, ενώ πρέπει να διαχειριστεί την πολιτική προστασία με μόλις... «1,5» υπάλληλο -διότι ο ένας δραστηριοποιείται και στην υπηρεσία Περιβάλλοντος- και χωρίς οχήματα και μητρώο εργοληπτών. Ζήτησε «να συντονιστούμε πριν την κρίση και όχι αφού ξεσπάσει».
Η διάσταση του τουρισμού - Υπερπληθυσμός χωρίς αντίστοιχους πόρους
Η δήμαρχος Κασσάνδρας, Αναστασία Χαλκιά, περιέγραψε τις ιδιαιτερότητες ενός τουριστικού δήμου που το καλοκαίρι εξυπηρετεί έως και 800.000 ανθρώπους, όπως ανέφερε, ενώ επίσημα υπολογίζεται για μόλις 17.000. «Παράγουμε 300 τόνους σκουπίδια το καλοκαίρι, αλλά η Πολιτεία δεν μας υπολογίζει ανάλογα», σημείωσε. Δήλωσε πως ο δήμος έχει δημιουργήσει δίαυλο συνεργασίας με Πυροσβεστική, Δασαρχείο και Περιφέρεια, και πρόσθεσε πως έχει αγοραστεί και ένα drone που διατίθεται στη διάθεση των Αρχών και όποιου το έχει ανάγκη.
Η αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής, Αικατερίνη Ζωγράφου, ζήτησε ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου για τις παράνομες χωματερές και των πόρων που δίνονται στους δήμους. Όπως είπε, οι εστίες πυρκαγιάς στη Χαλκιδική προέρχονται κυρίως από αυτές τις χωματερές.
Ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Κώστας Γιουτίκας, ανέφερε πως η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εφαρμόζει πλέον συντονιστικά ανά νομό λόγω της πληθώρας των εμπλεκόμενων φορέων. Εξήρε τη συμβολή των 36 εθελοντικών ομάδων της Θεσσαλονίκης, ενώ έθιξε την απουσία νομοθετικής δυνατότητας επιβολής κυρώσεων για τη ρίψη αποβλήτων σε ρέματα.
Το σχέδιο του Υπουργείου για τη φετινή αντιπυρική περίοδο
Ο υπουργός Γιάννης Κεφαλογιάννης παρουσίασε τα βασικά σημεία του σχεδίου για την αντιπυρική περίοδο: 80 drones επιτήρησης (από 45 πέρυσι), 18.000 πυροσβέστες (20% αύξηση από το 2023), 5.500 εθελοντές από οργανώσεις και 5.000 εθελοντές πυροσβέστες, με την Κεντρική Μακεδονία να ενισχύεται με 1.806 πυροσβέστες και συνολικά 1.087 εθελοντές. Ανακοίνωσε επίσης ότι για πρώτη φορά οι εποχικοί πυροσβέστες θα έχουν 8μηνη σύμβαση.
«Τα φυσικά φαινόμενα δεν θα εκμηδενιστούν. Χρέος μας είναι να περιορίσουμε τις συνέπειες και να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές, τις περιουσίες και το περιβάλλον», τόνισε ο υπουργός, προσθέτοντας πως μόνο τον φετινό Μάρτιο σημειώθηκαν 1.365 ενάρξεις πυρκαγιών, ενώ πέρυσι στην Κεντρική Μακεδονία καταγράφηκαν 888 πυρκαγιές με 60.000 καμένα στρέμματα.
Παρατείνεται έως τις 15 Ιουνίου η προθεσμία για τις δηλώσεις καθαρισμού οικοπέδων
Στο μεταξύ, την απόφαση για παράταση έως τις 15 Ιουνίου των δηλώσεων του καθαρισμού των οικοπεδικών και ακάλυπτων χώρων, γνωστοποιεί με ανακοίνωσή του το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Ειδικότερα η ανακοίνωση αναφέρει:
Με απόφαση του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Β' 2015/25 Απριλίου 2025) δίνεται παράταση έως τις 15 Ιουνίου στους πολίτες, προκειμένου να δηλώσουν τον καθαρισμό των οικοπεδικών και ακάλυπτων χώρων ιδιοκτησίας τους, στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας, η οποία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση akatharista.apps.gov.gr, καθώς και στον ιστότοπο του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας civilprotection.gov.gr
Υπενθυμίζεται ότι την παράταση έως τις 15 Ιουνίου ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια σχετικής σύσκεψης για την ετοιμότητα της Πολιτικής Προστασίας. Στόχος είναι να περιοριστεί ο κίνδυνος πυρκαγιών και να εξασφαλιστεί ο καθαρισμός όλων των ιδιωτικών και εγκαταλελειμμένων οικοπέδων, εντός και εκτός οικιστικού ιστού, από ξερά χόρτα και εύφλεκτη ύλη.
Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 20/2024 Πυροσβεστική Διάταξη «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα», οι πολίτες υποχρεούνται για τον καθαρισμό των οικοπέδων τους, που περιλαμβάνει:
- Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
- Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.
- Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου.
- Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
- Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
- Ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.
Πρόστιμα - Τι πρέπει να ξέρουν οι πολίτες
Αν δεν δηλωθεί ο καθαρισμός ενός οικοπέδου, ο ιδιοκτήτης ή ο μισθωτής του κινδυνεύει με πρόστιμο 1.000 ευρώ. Σε περίπτωση που κάποιος δηλώσει ψευδώς ότι έχει καθαρίσει το οικόπεδό του, τότε οι συνέπειες είναι πολύ πιο σοβαρές: μπορεί να του επιβληθεί πρόστιμο έως και 54.000 ευρώ και να αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης που φτάνει τα δύο χρόνια.
Η υποχρέωση καθαρισμού αφορά όλους όσοι έχουν οικόπεδα χωρίς κτίσμα, είτε είναι ιδιοκτήτες είτε μισθωτές, μέσα σε ρυμοτομημένες περιοχές, σε οικισμούς, αλλά και σε ζώνες έως και 100 μέτρα γύρω από αυτές. Από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται οι περιποιημένοι κήποι ή φυτευμένοι κοινόχρηστοι χώροι, όπως οι ακάλυπτοι πολυκατοικιών που είναι διαμορφωμένοι και συντηρημένοι.
Ο καθαρισμός πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 15 Ιουνίου και να συντηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή από την 1η Μαΐου έως τις 31 Οκτωβρίου. Περιλαμβάνει την απομάκρυνση ξερού χόρτου, κλαδιών, εύφλεκτων υλικών και την ασφαλή μεταφορά των υπολειμμάτων. Αυτό ισχύει και για τα εγκαταλελειμμένα οικόπεδα, τα οποία αναλαμβάνει να καθαρίσει ο δήμος, επιβάλλοντας όμως στη συνέχεια το σχετικό κόστος και τα πρόστιμα στον ιδιοκτήτη.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι δεν πρόκειται μόνο για θέμα προστίμων. «Δεν είναι ζήτημα επιβολής προστίμων ή κατασταλτικών μέτρων, θα γίνουν και αυτά, αλλά είναι ζήτημα στοιχειώδους συναίσθησης ότι με αυτόν τον τρόπο προστατεύουμε πρώτα και πάνω απ’ όλα τη δικιά μας περιουσία αλλά συμβάλλουμε και σε μια μεγάλη συλλογική προσπάθεια», δήλωσε χαρακτηριστικά.
