Αναμφίβολα το κόστος της ενέργειας αποτελεί παράγοντα κλειδί για την εξέλιξη των τιμών των βασικών κοινωνικών αγαθών και των πρώτων υλών, που τροφοδοτούν τον δευτερογενή τομέα. Ως εκ τούτου, οι αξίες των ακινήτων, που αποτελούν προϊόν του κατασκευαστικού τομέα, επηρεάζονται άμεσα από τις αυξομειώσεις στο κόστος των οικοδομικών υλικών.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο γενικός δείκτης τιμών υλικών κατασκευής νέων κτηρίων κατοικιών τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους παρουσίασε μέση ετήσια αύξηση 4,0%. Οι σημαντικότερες μεταβολές των επιμέρους δεικτών τιμών κατηγοριών υλικών ήταν οι πλαστικοί σωλήνες με αύξηση 9,0%, και ακολουθούν τα θερμαντικά σώματα, οι χάλκινοι αγωγοί, τα τούβλα και η ηλεκτρική ενέργεια, με ποσοστιαία ετήσια αύξηση 8,8%, 8,5%, 7,0% και 6,7% αντίστοιχα. Χρησιμοποιώντας ως έτος βάσης το 2021 (=100), η πορεία του δείκτη τιμών υλικών κατασκευής για τα διαδοχικά έτη 2021, 2022, 2023, 2024 και 2025 ήταν σταθερά ανοδική, στις 109,2, 117,0, 123,9 και 128,9 μονάδες. Η παραπάνω αύξηση δεν αφήνει ανεπηρέαστο και το κόστος των ανακατασκευών και ανακινήσεων, αν και σε μικρότερο βαθμό.
Κι ενώ τα παραπάνω οικονομικά στοιχεία πιέζουν ανοδικά τις αξίες των ακινήτων, η μείωση του διαθέσιμου αποθέματος των Ευρωπαίων πολιτών, λόγω της αύξησης του κόστους της ενέργειας, δεν αφήνει μεγάλα διαπραγματευτικά περιθώρια. Η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί παγκόσμιο σύγχρονο πρόβλημα, καθώς έχει πλήξει πολλά νοικοκυριά σε όλες τις χώρες ανεξάρτητα του επιπέδου ανάπτυξής τους. Η τεράστια οικονομική ύφεση του 2010, σε συνδυασμό με την υγειονομική κρίση του 2020, τη συνεχόμενη μείωση των παγκοσμίων αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων και την ενεργειακή κρίση που εκτόξευσε τον πληθωρισμό και τις τιμές των ενεργειακών αγαθών στα ύψη, οδήγησαν 41 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες σε αδυναμία να θερμάνουν επαρκώς την κατοικία τους το 2022, ως αποτέλεσμα και των πολεμικών συγκρούσεων στην Ουκρανία. Η κατάσταση επιδεινώνεται, όσο το κτηριακό απόθεμα γηράσκει και απαξιώνεται ενεργειακά.
Μετά το 2022, οι τιμές της ενέργειας έχουν αρχίσει να ισορροπούν και πλέον η προσοχή των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχει στραφεί στην αποανθρακοποίηση του ενεργειακού μείγματος και την πράσινη ενέργεια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή τη δέσμη προσαρμογής στο στόχο του 55% (μείωση κατά 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με το 1990, μέχρι το 2030), υπολογίζοντας ότι περισσότερο από το 1/3 των εκπομπών οφείλονται στα κτήρια. Η μείωσή τους, είτε μέσω καλύτερης ενεργειακής απόδοσης είτε μέσω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας σε όλο τον κύκλο ζωής τους, είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Σύμφωνα με το από 2024 αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, ο στόχος της Ελλάδας που τίθεται για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας για το έτος 2030 είναι 45,4%. Προτεραιότητα δίνεται στον ενεργειακό μετασχηματισμό του τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τον οποίο το μερίδιο-στόχος συμμετοχής των μονάδων παραγωγής από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας φτάνει το 76.8% το 2030.
Αν ταυτόχρονα με τους παραπάνω στόχους για το ενεργειακό μείγμα της χώρας, προωθηθούν επενδύσεις σε έργα υποδομών διασύνδεσης και αποθήκευσης της ενέργειας από ΑΠΕ, το τοπίο στην αγορά ενέργειας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αγορά ακινήτων.
Η απολιγνιτοποίηση και εξυγίανση περιοχών όπου αυτή τη στιγμή λειτουργούν ατμοηλεκτρικοί σταθμοί και λιγνιτωρυχεία, η ενδεχόμενη αξιοποίηση εκτάσεων που δεν προσφέρονται για καλλιέργεια ή ανάπτυξη για κατασκευή ενεργειακών έργων, και η εφαρμογή οικονομικά βιώσιμων πρακτικών κυκλικής οικονομίας με εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών, θα έχουν άμεση επιρροή στην αγορά των ακινήτων. Ήδη, η εκμετάλλευση μέχρι τώρα ακαλλιέργητων και ανεκμετάλλευτων εκτάσεων για παραγωγή ρεύματος με εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων, έχει μετατρέψει άγονους αγρούς σε ακίνητα εισοδήματος με ικανοποιητική απόδοση. Με το κόστος των εγκαταστάσεων να έχει μειωθεί σημαντικά την τελευταία 10ετία, και την εφαρμοσμένη τεχνολογία να βελτιώνεται, οι μόνοι παράγοντες που αποτελούν τροχοπέδη είναι ένα σταθερό και ασφαλές νομοθετικό και αδειοδοτικό πλαίσιο, και τα κατάλληλα έργα αποθήκευσης και διασύνδεσης των ενεργειακών έργων. Η κατασκευή αιολικών πάρκων είναι διαδικασία πιο ανελαστική, καθώς περιορίζεται από το αιολικό δυναμικό της κάθε περιοχής και χρειάζεται πολλαπλάσια έκταση για εγκατάσταση έργου ίδιας ισχύος συγκριτικά με ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, αφήνοντας όμως μεγάλο μέρος της έκτασης ακάλυπτο και διαθέσιμο για αγροτική χρήση. Επιπλέον, η πρόσβαση σε φθηνή και καθαρή ενέργεια θα ενισχύσει τις πρακτικές ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης οικοδομικών υλικών, μειώνοντας το συνολικό κόστος μίας κατασκευής.
Συμπερασματικά, η μακροπρόθεσμη ενεργειακή πολιτική της χώρας, εφόσον εφαρμοστεί αποτελεσματικά, μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση του μικροκλίματος και της ποιότητας ζωής, και να διευκολύνει την πρόσβαση σε καθαρή και αξιόπιστη ενέργεια, με τρόπο οικονομικά αποδοτικό. Το διαθέσιμο εισόδημα θα αυξηθεί μέσω της μείωσης του κόστους της ενέργειας και των βασικών αγαθών και θα μπορεί να διατεθεί, με την κατάλληλη πολιτική βούληση, στην αναβάθμιση του γηρασμένου κτηριακού αποθέματος της χώρας. Τα παραπάνω φαίνεται πως έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν θετικά τις αξίες των ακινήτων, βελτιώνοντας συνολικά την απόδοσή τους με κριτήρια ESG, και εισάγοντας πολιτικές βιωσιμότητας στην καθημερινότητα των πολιτών.
