Στην προ ημερών πολεμική σύρραξη και ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυρίζονται πως έπληξαν με μαχητικά, βασικές εγκαταστάσεις του Ιράν με στόχο την ανακοπή του πυρηνικού του προγράμματος, χωρίς ωστόσο να γίνονται αναφορές για διαρροές επικίνδυνων στοιχείων, ραδιενεργών ή μη στην ατμόσφαιρα και στο περιβάλλον.
Σταθήκαμε άραγε τόσο τυχεροί και δεν είχαμε ένα νέο Τσερνόμπιλ ή μήπως τελικά συνέβη κάτι άλλο.
Ο καθηγητής στον Τομέα της Πυρηνικής Τεχνολογίας, της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μάριος Ι. Αναγνωστάκης μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα - mkdn.gr υπογραμμίζει σχετικά:
«Κοιτάξτε, στο Ιράν χτυπήθηκαν εγκαταστάσεις στις οποίες ακολουθείται μια διαδικασία που ονομάζεται απεμπλουτισμός. Βεβαίως το στοιχείο το οποίο επεξεργάζεται το συγκεκριμένο εργοστάσιο είναι το ουράνιο. Σαφέστατα κι ένας βομβαρδισμός σε μια τέτοια εγκατάσταση δημιουργεί ένα πρόβλημα, το οποίο όμως είναι εντελώς τοπικό. Μην το συσχετίζουμε με κάποιο πυρηνικό ατύχημα σαν το Τσερνόμπιλ, που επέφερε μια πυρκαγιά που κράτησε πάρα πολλές ημέρες κι ένα νέφος που ανέβηκε πάρα πολύ ψηλά. Δεν έχει καμία σχέση αυτό που συνέβη εκεί κάτω, με αυτό το οποίο έχει ο κόσμος και πολύ φυσιολογικά στο μυαλό του» υπογραμμίζει αρχικά ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός.
«Επιπλέον ακούστηκαν γνώμες που ανέφεραν ότι αυτές οι εγκαταστάσεις ήταν πολύ βαθιά θαμμένες μέσα στη γη. Πράγμα που σημαίνει ότι οι βομβαρδισμοί τις σκέπασαν. Άρα, εάν υπάρξει κάτι ανιχνεύσιμο θα αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περιοχή και οπωσδήποτε και μέσα στη γη, σε αυτά τα οποία είναι θαμμένα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ζήτημα προβληματισμού ή ανησυχίας για διασπορά σε μεγάλες αποστάσεις. Όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά ούτε ακόμη και για τις γειτονικές περιοχές της Τεχεράνης και των υπολοίπων πόλεων όπου χτυπήθηκαν εγκαταστάσεις» προσθέτει ο καθηγητής.
Επιπρόσθετα ο κ. Αναγνωστάκης συμπληρώνει πως «εάν τα πράγματα έχουν συμβεί, έτσι όπως μας έχουν μεταφερθεί, τότε οι υπόγειες εγκαταστάσεις βομβαρδίστηκαν ακριβώς για να σκεπαστούν. Δεν υπάρχει λοιπόν πυρκαγιά για να κάψει κάτι, να δημιουργήσει ένα νέφος να ανέβει ψηλά και να κυκλοφορήσει. Με λίγα λόγια ό,τι καταστράφηκε σε αυτές τις υπόγειες εγκαταστάσεις, εάν καταστράφηκε, καταστράφηκε και σπεπάστηκε».
Εξηγώντας τη διαφορά του βομβαρδισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων, με αυτούς που έχουν ως στόχο έναν πυρηνικό αντιδραστήρα, το μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, υπογραμμίζει πως «η διαφορά είναι τεράστια, χαοτική σχεδόν. Όταν χτυπάς έναν πυρηνικό αντιδραστήρα για παραγωγή ενέργειας κι όχι έναν μικρότερο, προφανώς υπάρχει τεράστια διαφορά. Σε έναν αντιδραστήρα αναπτύσσονται πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες, πιθανόν να υπάρξει τήξη του πυρήνα και να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, να παραχθεί ραδιενεργό αεροζόλ και να εξαχθεί στην ατμόσφαιρα...μιλάμε δηλαδή για μέρα με τη νύχτα».
Άριστο το επίπεδο μετρήσεων ραδιενέργειας στην Ελλάδα
Σε ερώτηση για το αν η χώρα μας μπορεί πλέον να γνωρίζει άμεσα την ύπαρξη πυρηνικού ατυχήματος και την διαρροή ραδιενεργών στοιχείων στην ατμόσφαιρα, αποφεύγοντας ουσιαστικά λόγω της ύπαρξης του πολέμου, καθυστερήσεις όπως αυτές που σημειώθηκαν π.χ. το 1986 με υπαιτιότητα της ΕΣΣΔ, ο κ. Αναγνωστάκης υπογραμμίζει πως «τη δεδομένη χρονική στιγμή βρισκόμαστε σε ένα πάρα πολύ καλό σημείο. Μετράμε ακόμη και σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα. Να φανταστείτε, ότι στην Ελλάδα μπορούμε να μετρήσουμε σε επίπεδο το οποίο βρίσκεται 1 εκατομμύριο φορές κάτω από τα επίπεδα της φυσικής ραδιενέργειας. Της ραδιενέργειας δηλαδη που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, που ζούμε μαζί της. Μπορούμε πια να φτάσουμε τόσο χαμηλά.
Αν υπήρχε δηλαδή κάτι στην ατμόσφαιρα θα το εντοπίζαμε, δεν το συζητάμε καν αυτό. Αν και από ότι φαίνεται τα αέρια ρεύματα, ακόμη κι αν συνέβαινε κάτι σε κάποιον πυρηνικό αντιδραστήρα στο Ιράν θα το οδηγούσαν μάλλον προς τον Περσικό Κόλπο ή ενδεχομένως προς την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία, προς εκείνα τα μέρη».
Πάντως το γεγονός ότι έχουμε φτάσει στη συζήτηση για χτυπήματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, χωρίς παγκόσμια ανησυχία είναι «τουλάχιστον τραγικό. Τώρα πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο, είναι θέμα γεωπολιτικής αλλά είναι και άξιο απορίας. Καταρχάς είναι παράνομο να χτυπάς με βόμβες πυρηνικές εγκαταστάσεις. Αλλά και πολλά άλλα είναι παράνομα, όπως το να βομβαρδίζεις αμάχους, όπως συμβαίνει σε πολλές πόλεις του κόσμου, όπως το Κίεβο και το Τελ - Αβίβ. Στην Ουκρανία μάλιστα έχουμε και τον αντιδραστήρα στη Ζαπορίζια. Εκεί για παράδειγμα εάν υπάρξει χτύπημα από βομβαρδισμούς, το πρόβλημα θα είναι σοβαρότατο».
Η θέση της ΕΕΑΕ
Το ίδιο καθυσηχαστική πάντως είναι στο σύνολό της η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε στα Μακεδονικά Νέα - mkdn.gr η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων της Επιτροπής, Παναγιώτα Φούντα, «στις πολεμικές επιχειρήσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν χτυπήθηκε κανένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιούνται εργασίες απεμπλουτισμού ουρανίου. Με λίγα λόγια δεν επρόκειτο για ένα νέο Τσερνόμπιλ, δεν επρόκειτο για εργοστάσια τύπου Κοζλοντούι, Τσέρνα Βόντα κλπ. Είναι εγκαταστάσεις στις οποίες γίνεται απεμπλουτισμός ουρανίου και άρα γι' αυτόν τον λόγο δεν έχουμε έκκληση ραδιενέργειας.
Αυτά τα θέματα τα έχει απαντήσει και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, κι εκεί αναφέρεται εκτός των άλλων ότι οι εκκλήσεις ραδιενέργειας που παρατηρούνται σε τέτοιου είδους εγκαταστάσεις περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο σε τοπικό επίπεδο».
*Ο Μάριος Ι. Αναγνωστάκης είναι καθηγητής στον Τομέα της Πυρηνικής Τεχνολογίας, της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας
