Σύμφωνα με αυτό, η Ουκρανία καλείται να αποδεχτεί de jure την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και de facto τη ρωσική κατοχή εκτεταμένων εδαφών στις ανατολικές περιοχές της χώρας.
Τη Δευτέρα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι η Μόσχα ζητά από τον ουκρανικό στρατό να αποσυρθεί από πέντε περιοχές - όχι ως προϋπόθεση για ειρήνη, αλλά για την επίτευξη μιας προσωρινής κατάπαυσης του πυρός και την έναρξη συνομιλιών.
Πριν τον πόλεμο, στις υπό συζήτηση περιοχές ζούσαν περίπου 11 εκατομμύρια Ουκρανοί. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος, απεικονίστηκαν ισάριθμοι πληθυσμοί σε αντίστοιχες κατοικημένες περιοχές στη Γαλλία, τη Βρετανία, την Ιταλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεκινώντας από τη βορειοανατολική γωνία κάθε χώρας. Οι σκιασμένες περιοχές στο οπτικό υλικό αντιπροσωπεύουν πληθυσμούς ανάλογου μεγέθους.
Map from Guardian
Ιταλία: Πληθυσμός σε αυτήν την περιοχή 10.739.768
Map from Guardian
Για εκατομμύρια Ουκρανούς, μια τέτοια πρόταση σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να επιστρέψουν στα σπίτια τους, στις περιοχές που τελούν πλέον υπό ρωσικό έλεγχο. Και ότι θα πρέπει να αποδεχθούν πως συγγενείς και φίλοι τους που παραμένουν εκεί θα ζήσουν υπό μόνιμο καθεστώς καταπίεσης και βίας.
Η Ορίσια Λουτσέβιτς, ερευνήτρια στο Chatham House, σχολίασε: «Υπάρχει ισχυρό εθνικό αίσθημα στην Ουκρανία ότι η Ρωσία δεν θα αρκεστεί σε ό,τι έχει καταλάβει - οποιαδήποτε παραχώρηση απλώς ενισχύει την επιθετικότητά της. Οι Ουκρανοί γνωρίζουν από πρώτο χέρι πόσο φρικτή είναι η ζωή υπό κατοχή. Δεν θα αποδεχτούν ποτέ νομικά την απώλεια των εδαφών τους για εκείνους πρόκειται για παράνομη, βάναυση προσάρτηση».
Οι εκτοπισμένοι
Ο αριθμός των Ουκρανών που παραμένουν στα ρωσοκρατούμενα εδάφη παραμένει ασαφής. Πολλές πόλεις έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά, με εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν καταφύγει είτε σε περιοχές που ελέγχει η Ουκρανία είτε στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια πολίτες είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι, ενώ άλλοι 6 εκατομμύρια βρίσκονται στο εξωτερικό.
Map from Guardian
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δηλώσει ότι θέλει να γίνουν εκλογές στην Ουκρανία - ουσιαστικά, να ηττηθεί πολιτικά ο Ζελένσκι. Όμως, πού θα ψηφίσουν αυτοί οι 9 εκατομμύρια εκτοπισμένοι; Ως κάτοικοι του Ντονέτσκ, όπου πολλοί δεν έχουν επιστρέψει από το 2014; Ή του Χάρκοβο;
Η Λουτσέβιτς προειδοποιεί: «Οι εκλογές απαιτούν λεπτομερή προετοιμασία λόγω των μαζικών μετακινήσεων πληθυσμού. Η Ουκρανία πρέπει να διαφυλάξει τη φήμη της ως εκλογική δημοκρατία. Εάν οι εκλογές διεξαχθούν βεβιασμένα, χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις, οι ίδιοι οι Ουκρανοί θα αμφισβητήσουν τη νομιμότητά τους.
Κι αυτό είναι ακριβώς που επιδιώκει ο Πούτιν - ένα αποσταθεροποιημένο κράτος, ανίκανο να αυτοκυβερνηθεί. Δεν υπάρχει σήμερα εσωτερικό αίτημα για πρόωρες εκλογές, και οι πιέσεις από τη Μόσχα ή την Ουάσινγκτον θεωρούνται ευθεία παρέμβαση στην κυριαρχία της Ουκρανίας».
Το τίμημα της αβεβαιότητας
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά σημεία αυτών των ειρηνευτικών σχεδίων είναι ότι δημιουργούν ασαφείς και ημιτελείς συνθήκες, που καθιστούν αδύνατη την ανοικοδόμηση.
Από ρωσικής πλευράς, ένας Πούτιν που δεν έχει ηττηθεί ούτε τιμωρηθεί ενδέχεται να επανέλθει, είτε στρατιωτικά είτε πολιτικά, στην Ουκρανία - όπως έπραξε πριν το 2014. Από ουκρανικής πλευράς, μια συμφωνία που θεωρείται άδικη και παράνομη μπορεί να υπονομεύσει τη σταθερότητα και να πυροδοτήσει νέες εντάσεις.
Την ίδια ώρα, οι όποιες εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση θα πρέπει να συνοδεύονται από πραγματική αποτρεπτική ισχύ και μακροπρόθεσμη δέσμευση.
Ο Μοτζτάμπα Ραχμάν, διευθύνων σύμβουλος Ευρώπης στην Eurasia Group, σημειώνει: «Το κρίσιμο ερώτημα για την Ουκρανία είναι αν θα υπάρξει αξιόπιστη εγγύηση ασφάλειας που να επιτρέπει την επιστροφή των ιδιωτικών επενδύσεων. Η μόνη ασφαλιστική δικλείδα που δεν έχει αμφισβητήσει ποτέ ο Πούτιν είναι το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό και οι Ουκρανοί επιμένουν στην ένταξη στη Συμμαχία. Χωρίς αυτήν, η ανοικοδόμηση δεν μπορεί να ξεκινήσει».
Στοίχημα η εσωτερική σταθερότητα
Ο Λουτσέβιτς προσθέτει: «Η συνέχιση της ρωσικής κατοχής εμποδίζει τις μεταρρυθμίσεις και την εδραίωση της ουκρανικής δημοκρατίας - προϋποθέσεις για την ένταξη τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ. Η αβεβαιότητα και η αστάθεια αποθαρρύνουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις».
«Οι Ουκρανοί βλέπουν την ΕΕ ως ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και μέσο καταπολέμησης της διαφθοράς. Το ΝΑΤΟ συνδέεται με τη συλλογική ασφάλεια, αλλά και με οικονομική σταθερότητα. Η ευρωπαϊκή πορεία είναι κρίσιμη. Η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ θεωρείται από τους περισσότερους Ουκρανούς μία από τις μεγαλύτερες νίκες τους μέχρι σήμερα», πρόσθεσε.
