Η κατάργηση του «ασύλου ανομίας», η δυνατότητα αυτεπάγγελτης παρέμβασης της Δημόσιας Δύναμης σε περιστατικά εγκληματικότητας, καθώς και οι μαζικές εκκενώσεις καταλήψεων που επί δεκαετίες είχαν μετατρέψει χώρους πανεπιστημιακών κτιρίων σε άβατα και λειτουργούσαν ως εστίες παραβατικότητας, αποτελούν σημαντικά βήματα προς ένα σύγχρονο και ανοιχτό πανεπιστήμιο.
Ωστόσο, τα πρόσφατα περιστατικά βίας και τραμπουκισμού –όπως αυτά στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ και στο νέο κυλικείο της Πολυτεχνειούπολης Ζωγράφου– αποδεικνύουν ότι η μάχη κατά της ανομίας δεν έχει ακόμη κερδηθεί οριστικά. Και δεν μπορεί να κερδηθεί, εάν δεν εδραιωθεί μία νέα κουλτούρα ασφάλειας και ευθύνης, η οποία θα διατρέχει οριζόντια το πανεπιστημιακό οικοδόμημα, κάθε φοιτητή και κάθε φοιτήτρια, κάθε διδάσκοντα και κάθε διδάσκουσα. Η κοινωνία, όπως αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, είναι ώριμη. Οι πολίτες απαιτούν ριζικές και λειτουργικές παρεμβάσεις που θα διασφαλίζουν ένα ήρεμο, ευνομούμενο και παραγωγικό ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Η κυβέρνηση, με σαφή προσανατολισμό και χωρίς φοβικά σύνδρομα, προχωρά στη δεύτερη φάση θωράκισης της πανεπιστημιακής ζωής, υιοθετώντας ένα σύνολο μέτρων που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες της εποχής και συνοψίζονται σε δύο κύριους άξονες:Ο πρώτος αφορά στην ελεγχόμενη είσοδο, με κάρτα, στους χώρους των ιδρυμάτων και στην εγκατάσταση καμερών για την ανίχνευση παραβατικών φαινομένων, ενώ ο δεύτερος προβλέπει την αυστηροποίηση και τη συγκεκριμενοποίηση του θεσμικού πλαισίου και του Νόμου. Έτσι, άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τα Αμφιθέατρα θα μένουν εκτός αυτών, φοιτητές που παρανομούν και σε βάρος τους ασκείται ποινική δίωξη για σοβαρό αδίκημα θα αναστέλλεται η φοιτητική τους ιδιότητα (ενώ σε περίπτωση αμετάκλητης καταδίκης, θα διαγράφονται) και κάποιος που βανδαλίζει και καταστρέφει τη δημόσια περιουσία και την πανεπιστημιακή υποδομή θα καλείται να την αποκαταστήσει με άμεση διασύνδεση της οικονομικής ζημιάς στον ΑΦΜ του. Πρόκειται για δίκαιες, λελογισμένες αλλά και αποφασιστικές παρεμβάσεις, που στόχο έχουν την διαμόρφωση ενός ασφαλούς ακαδημαϊκού περιβάλλοντος.
Η ασφάλεια δεν είναι αντίπαλος της ακαδημαϊκής ελευθερίας· είναι ο θεσμικός της θεματοφύλακας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ποιότητα σπουδών, για ερευνητική πρόοδο ή για κοινωνική κινητικότητα, όταν φοιτητές και καθηγητές φοβούνται να εκφέρουν την αντίθετη άποψη, να μιλήσουν για την ανάγκη διασύνδεσης του πανεπιστημίου με την αγορά εργασίας ή να συνεργαστούν επιστημονικά και ερευνητικά με εταιρείες και βιομηχανίες, επειδή κάποιες μειοψηφίες παραμένουν προσκολλημένες σε ιδεολογικές αγκυλώσεις του παρελθόντος.
Η νέα εποχή για τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν μπορεί να οικοδομηθεί με ανοχές και αμφισημίες· απαιτεί καθαρές επιλογές πέρα από την κυβέρνηση, και από τις πρυτανικές αρχές, και μια συνολική στρατηγική που στον πυρήνα της θα βρίσκεται η λογοδοσία. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο θα συνεχίσει να υπηρετεί, αδιατάρακτα, τον διττό του ρόλο: ως θεσμός παραγωγής επιστήμης και ως θεμέλιο της δημοκρατικής συγκρότησης της κοινωνίας μας.
*Ο Αλέκος Παναγιώτου είναι Γραμματέας ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Θεσσαλονίκης,Τεταρτοετής Φοιτητής Ιατρικής Α.Π.Θ.
