Η φετινή διοργάνωση σηματοδοτεί μια ώριμη φάση για τον θεσμό, που διανύει την πέμπτη δεκαετία χωρίς να χάνει τον δυναμισμό και τη δημοφιλία του: Οι επισκέπτες φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τις 500.000, όπως εκτιμά ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας (ΣΕΚΒΕ), που διοργανώνει το Φεστιβάλ σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και με την ΑΜΚΕ «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη». Το Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης έχει και φέτος την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο Χαράλαμπος Μπαρμπουνάκης, πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ και «ψυχή» του Φεστιβάλ ανατρέχοντας στη διαδρομή της διοργάνωσης λέει στα Μακεδονικά Νέα: «Θα μπορούσε να είναι ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών -έτσι μου φαίνεται- κι όμως πλησιάζουμε τον μισό αιώνα. Έχει προσφέρει πολλά πράγματα το Φεστιβάλ στην κοινωνία και στον πολιτισμό της Θεσσαλονίκης, έχει καταξιωθεί ως θεσμός. Ο αρχικός στόχος της διοργάνωσης στο ξεκίνημά της, τη δεκαετία του ’80,ήταν να ενισχυθεί η φιλαναγνωσία, κι αυτό εκτιμώ ότι το πέτυχε».
Ο Χαράλαμπος Μπαρμπουνάκης, πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ
«Βυζαντινή Θεσσαλονίκη»
Η φετινή διοργάνωση είναι αφιερωμένη στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Η συνεργασία με τον νέο πολιτισμικό φορέα της πόλης, την ΑΜΚΕ «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη» -της οποίας προΐσταται ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος- σηματοδοτεί την πρόθεση του Φεστιβάλ να προσεγγίσει τη σύγχρονη ταυτότητα της πόλης με αναφορά στην Ιστορία της.
«Φέτος συνεργαζόμαστε με την ΑΜΚΕ Βυζαντινή Θεσσαλονίκη και θα συνεχίσουμε αυτήν την πρακτική και με άλλους φορείς. Ίσως του χρόνου –το εξετάζουμε προς το παρόν– να συνεργαστούμε με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Θα δώσουμε τη δυνατότητα στους φορείς να παρουσιάζουν τις δράσεις τους στο Φεστιβάλ», τονίζει ο κ. Μπαρμπουνάκης.
Η επίσημη αυλαία της συνεργασίας θα ανοίξει την Παρασκευή 27 Ιουνίου, με εκδήλωση στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας, υπό τον τίτλο: «Πνοή Ησυχασμού στην πόλη που γέννησε Ζηλωτές: Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης» – μια αναφορά στην ιστορική και πνευματική παρακαταθήκη της πόλης κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Το έντυπο αντέχει
Το Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης, με τον συνδυασμό εκδοτικής παράδοσης, πολιτιστικής συνεργασίας και τοπικής ταυτότητας, επενδύει σε ένα μέλλον όπου το βιβλίο εξακολουθεί να έχει φυσική υπόσταση, ανθρώπινη διάσταση και κοινωνική λειτουργία.
Το έντυπο βιβλίο συνεχίζει να κυριαρχεί στην αγορά, καθώς –όπως σημειώνει ο κ. Μπαρμπουνάκης– το μερίδιο που καταλαμβάνουν τα ηλεκτρονικά βιβλία έχει συρρικνωθεί δραματικά.
«Οι έρευνες δείχνουν ότι το ebook καταλαμβάνει μόλις 1% της αγοράς. Παρουσιάζει τρομερή υποχώρηση. Να φανταστείτε ότι πριν από 10 χρόνια οι Σουηδοί είχαν καταργήσει το έντυπο βιβλίο στα σχολεία και φέτος αποφάσισαν να το επαναφέρουν. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά δυσκολεύονταν να απομνημονεύσουν τις πληροφορίες που διάβαζαν, ενώ η χρήση των ebooks συνδέθηκε και με ζητήματα υγείας», παρατηρεί ο πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ.
Πιο ενθαρρυντική είναι η εικόνα των audiobooks, τα οποία προσφέρουν συνδυασμό ακρόασης και δραστηριοτήτων – ιδανικό σχήμα για τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Μιλώντας για τις τάσεις του αναγνωστικού κοινού, ο πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ τονίζει:
«Το 2024 κυκλοφόρησαν 11.300 νέοι τίτλοι στην ελληνική αγορά. Πρόκειται για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας που καταγράφει το βιβλίο από την περίοδο της πανδημίας και μετά».
Ειδική αναφορά κάνει στην ανοδική πορεία του παιδικού βιβλίου. «Τη χρονιά που πέρασε κυκλοφόρησαν στην ελληνική αγορά 2.769 τίτλοι παιδικών βιβλίων.Τα τελευταία χρόνια το παιδικό βιβλίο έχει άνθηση σε σχέση με άλλα είδη, διότι οι γονείς προσπαθούν να στρέψουν το παιδί στην ανάγνωση, σαν αντίσταση στην κυριαρχία του ίντερνετ. Βλέπω και την προσπάθεια που γίνεται και από εκπαιδευτικούς», επισημαίνει.
Σύμφωνα με τον κ. Μπαρμπουνάκη, το 60% του αναγνωστικού κοινού είναι γυναίκες – με σαφή προτίμηση στα μυθιστορήματα. Οι άνδρες προτιμούν κυρίως ιστορικά έργα, και ιδιαίτερα ιστορικά μυθιστορήματα με αναφορές σε κρίσιμες περιόδους του ελληνισμού, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή.
Ο ίδιος δεν ξεχνά να αναφερθεί στη βιβλιοφιλική κουλτούρα της πόλης: «Τη δεκαετία του 1980 αυξήθηκαν πολύ οι πωλήσεις βιβλίων στη Θεσσαλονίκη. Ήμασταν πρώτη πόλη σε φιλαναγνωσία, καλύπταμε το 30% των πανελλαδικών πωλήσεων. Υπήρχαν τότε ακόμη μεγάλα βιβλιοπωλεία όπως ο Κοτζιάς, ο Ραγιάς, το Κατώι του Βιβλίου, ο Μπαρμπουνάκης, ο Μόλχο. Τώρα υπάρχουν κυρίως μικρά βιβλιοπωλεία. Φαίνεται ότι αυτή είναι η τάση της εποχής – λειτουργούν με λίγα έξοδα, δημιουργούν κύκλο φίλων του βιβλίου, προσκαλούν συγγραφείς και κάνουν βιβλιοπαρουσιάσεις συνοδεία καφέ».
Η φετινή διοργάνωση φιλοδοξεί να είναι κάτι παραπάνω από μία έκθεση βιβλίου.Θέλει να αποτελέσει δημόσιο χώρο διαλόγου και πολιτιστικής εξωστρέφειας. Για τον λόγο αυτό, καθ’ όλη τη διάρκειά του, το Φεστιβάλ θα φιλοξενήσει πάνω από 400 παρουσιάσεις βιβλίων στα εκθετήρια, όπου συγγραφείς και αναγνώστες θα έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συνομιλήσουν. «Φέτος επίσης έχουμε δύο αφιερώματα, το ένα είναι για τον Μανώλη Αναγνωστάκη και το άλλο για τον Μίκη Θεοδωράκη, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση και των δύο», αναφέρει ο κ. Μπαρμπουνάκης.
Πρωτίστως, το Φεστιβάλ διατηρεί τη λαϊκή του βάση: η βραδινή βόλτα στη Νέα Παραλία, από τις 19:00 έως τις 23:00, συνδυάζει ψυχαγωγία και ανακάλυψη. «Πολλοί γονείς φέρνουν τα παιδιά τους. Μια βόλτα στην Παραλία γίνεται αφορμή για τους γονείς να δώσουν στα παιδιά τοερέθισμα να αγγίξουν και να διαβάσουν ένα βιβλίο», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ.
Τα εγκαίνια του 44ου Πανελλήνιου Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 28 Ιουνίου, στις 20.30, μπροστά στο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ η έναρξή του θα γίνει την προηγούμενη μέρα, Παρασκευή 27 Ιουνίου.
