Η έκθεση, σε επιμέλεια του Γιάννη Αργυριάδη και της εικαστικού Ελένης Σιμώνη, επικεντρώνεται στη σχέση του δημιουργού με την ύλη, στη δουλειά με τα χέρια, που παραμένει ζωντανή και επίκαιρη, σε μια εποχή κατά την οποία η δημιουργία επιταχύνεται από ψηφιακές εντολές, τρισδιάστατους εκτυπωτές και αλγοριθμικά μοντέλα. Στον αντίποδα της μαζικής βιομηχανοποιημένης και τυποποιημένης παραγωγής, τα έργα των τριών καλλιτεχνών θυμίζουν ότι η δημιουργία ξεκινά πάντα από την επαφή του ανθρώπινου χεριού με την ύλη.
«Η ιδέα ήταν του Γιάννη Αργυριάδη, τον οποίο εκτιμώ πολύ βαθιά – είναι ένας ταλαντούχος επιμελητής», λέει η Ελένη Σιμώνη. «Η έκθεση δείχνει δείγματα της δουλειάς τριών καλλιτεχνών που έχουν ιδιαίτερο ταλέντο στην τέχνη του ξύλου. Παίρνουν το ξύλο στη φυσική του μορφή και έχουν την ικανότητα να δημιουργούν μαγικά πράγματα. Εμπνέονται από τη φύση, τη γη, το δάσος. Είναι τρεις σημαντικοί καλλιτέχνες που ενώ ασχολούνται με το ίδιο υλικό, το αντιμετωπίζουν ο καθένας διαφορετικά».
Ο όρος «χειρώνακτας» -- ξεχασμένος ίσως από τη σύγχρονη γλώσσα, αλλά βαθιά ριζωμένος στην ελληνική δημιουργική παράδοση – αποκτά νέα σημασία σε αυτή την έκθεση. Δεν πρόκειται για μια νοσταλγική, ρομαντική αναφορά σε παλιούς τεχνίτες ή χαμένες τέχνες. Εδώ ο χειρώνακτας-καλλιτέχνης παρουσιάζεται ως σύγχρονη μορφή: ένας δημιουργός εκτός βιομηχανικού χρόνου, που δουλεύει υπομονετικά με σμίλες, ράσπες και τροχούς αλλά πρωτίστως με τα χέρια του. «Θέλαμε να δείξουμε πώς οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα χέρια, χωρίς να παρεμβαίνει η τεχνολογία, δημιουργούν κάτι μοναδικό. Να το συγκρίνουμε αυτό με την τεχνητή νοημοσύνη και πώς η τεχνολογία επιχειρεί να αντιγράψει την ανθρώπινη δημιουργία. Ωστόσο ο άνθρωπος δημιουργεί κάτι διαφορετικό. Δεν μπορείς να σχεδιάσεις με τα λόγια κάτι τόσο όμορφο. Η ανθρώπινη δημιουργία με τα χέρια νικάει το ΑΙ – τουλάχιστον μέχρι στιγμής», τονίζει η κ. Σιμώνη.
Τα έργα των τριών δημιουργών – περισσότερα από 30 συνολικά– καταλαμβάνουν τον χώρο των Βιτρινών του ΟΤΕ σαν ένα ανοιχτό ατελιέ. Ο Γιώργος Καράμος δημιουργεί έργα με καμπύλες που διαθέτουν μηχανισμούς και μαγνήτες, αποκτώντας κινητικότητα και ζωή. Ο Ανδρέας Τζανουδάκης, εμπνευσμένος από τη φύση, δουλεύει με επιμονή και αφοσίωση για μήνες, κατασκευάζοντας βαριά, μεγάλων διαστάσεων έργα υψηλής ακρίβειας. Ο Δημήτρης Θεολόγου παρουσιάζει χρηστικά και καλλιτεχνικά αντικείμενα: ξύλινα σκακιστικά πιόνια, καρέκλες, γλυπτά που κρέμονται από τον τοίχο.
«Και οι τρεις είναι πολύ προχωρημένοι από άποψη τεχνικής, ξέρουν να χειρίζονται το ξύλο με άψογο τρόπο. Είναι εντυπωσιακά τα έργα τους, το αποτέλεσμα έχει μεγάλη δύναμη», παρατηρεί η κ. Σιμώνη. «Η χειρωνακτική δουλειά δίνει μία διαφορετική οπτική στα πράγματα, πολύ συγκινητική κατά βάθος. Οι άνθρωποι αυτοί κάθονται πάνω από ένα ξύλο και δουλεύουν για μήνες. Οι ρυθμοί έχουν αλλάξει στη σημερινή εποχή, η τέχνη κινδυνεύει να γίνει στιγμιαία. Αυτή η δουλειά όμως, που απαιτεί χρόνο, υπομονή, αφοσίωση, έχει κάτι ουσιώδες να πει. Είναι μια τέχνη που κουβαλάει μαζί της ένα άλλο ταξίδι».
Η έκθεση, που διαρκεί έως τις 25 Ιουνίου, είναι το πρώτο βήμα μιας ευρύτερης προσπάθειας καταγραφής, ανάδειξης και ενίσχυσης των σύγχρονων «χειρωνάκτων» στη Θεσσαλονίκη. Με βαθύ θαυμασμό για αυτούς τους δημιουργούς, ο Γιάννης Αργυριάδης και η Ελένη Σιμώνη επιδιώκουν να φέρουν στο φως το έργο ανθρώπων που παράγουν τέχνη με τα χέρια τους. «Η πόλη διαθέτει μεγάλο δυναμικό δημιουργών που δουλεύουν με πρώτη ύλη το ξύλο, το γυαλί, το μέταλλο, το νήμα, τα υφαντά», λέει η κ. Σιμώνη. « Θα επιχειρήσουμε να συγκεντρώσουμε τέτοιους καλλιτέχνες χειρώνακτες και να τους αναδείξουμε με δράσεις όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά και στην Αθήνα και το εξωτερικό. Είναι σημαντικό να ενώνονται οι δυνάμεις σε μία εποχή που τα πράγματα είναι δύσκολα για τις τέχνες. Θέλουμε να τους τονώσουμε, να αναδείξουμε αυτούς τους καλλιτέχνες. Να τους δώσουμε χώρο και φωνή διότι το αξίζουν».
Έκθεση: «Χειρώνακτες»
Χώρος: Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, Καρόλου Ντηλ, Θεσσαλονίκη
Διάρκεια: Έως 25 Ιουνίου 2025
Καλλιτέχνες: Γιώργος Καράμος, Δημήτρης Θεολόγου, Ανδρέας Τζανουδάκης
Επιμέλεια: Γιάννης Αργυριάδης και Ελένη Σιμώνη
Φωτογραφίες: Βούλα Γκώτη
