Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του CNBC, τώρα που οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στρέφουν την προσοχή τους στην Αρκτική για γεωοικονομικούς και λόγους ασφαλείας, η Μόσχα δείχνει νευρική για το νέο ενδιαφέρον της Δύσης.
Αυτό είναι ίσως αναμενόμενο, δεδομένης της εδαφικής επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή: η Ρωσία καλύπτει το 53% (ή πάνω από 22.990 μίλια) των ακτών του Αρκτικού Ωκεανού και, σύμφωνα με το Arctic Institute, ένα κέντρο μελετών για την ασφάλεια στην περιοχή του Αρκτικού Κύκλου, από τον πληθυσμό των περίπου 146 εκατομμυρίων ανθρώπων, 2,5 εκατομμύρια Ρώσοι ζουν και εργάζονται εκεί.
Για τους ντόπιους - και την ευρύτερη ρωσική οικονομία - οι στρατηγικοί μοχλοί για την απασχόληση, τις επενδύσεις και την ανάπτυξη περιλαμβάνουν τις βιομηχανίες εξόρυξης πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών, την αλιεία, τις υποδομές και τη μεταφορική εφοδιαστική, ιδίως σε σχέση με τη Βόρεια Θαλάσσια Οδό, μια σημαντική αρκτική ναυτιλιακή οδό για τη Ρωσία ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία.
Επιπλέον, η Ρωσία διατηρεί το θαλάσσιο πυρηνικό της αποτρεπτικό όπλο στην Αρκτική και διαθέτει εκεί μια σειρά στρατιωτικών βάσεων και αεροδρομίων, καθώς και έναν εξειδικευμένο στόλο παγοθραυστικών πλοίων για τη διευκόλυνση του εμπορίου, των μεταφορών και της εξόρυξης πόρων στην περιοχή.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ρωσία παρακολουθεί στενά, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι θα καταλάβει το πλούσιο σε πόρους νησί της Γροιλανδίας στην Αρκτική ή όταν το ΝΑΤΟ διεξάγει πολεμικά παιχνίδια στην Αρκτική.
«Οι χώρες του ΝΑΤΟ γενικά ορίζουν όλο και περισσότερο τον Άπω Βορρά ως εφαλτήριο για πιθανές συγκρούσεις», σχολίασε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διεξήγαγαν πολεμικές ασκήσεις στη Νορβηγία τον Μάρτιο, στις οποίες συμμετείχαν 10.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ από εννέα συμμαχικές χώρες.
Σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, οι ασκήσεις είχαν ως στόχο να βελτιώσουν τις δεξιότητες, τις στρατιωτικές ικανότητες και τη συνεργασία για πολεμικές επιχειρήσεις σε συνθήκες ακραίου ψύχους.
Ο Πούτιν δεν πείστηκε, δηλώνοντας ότι «είναι προφανές ότι ο ρόλος και η σημασία της Αρκτικής τόσο για τη Ρωσία όσο και για ολόκληρο τον κόσμο αυξάνεται. Δυστυχώς, όμως, ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός, ο αγώνας για θέσεις στην περιοχή αυτή, εντείνεται επίσης».
Λίγο μετά τις ασκήσεις του ΝΑΤΟ, ο Βόρειος Στόλος της Ρωσίας (που έχει ως αποστολή την υπεράσπιση των αρκτικών θαλασσών κατά μήκος της βόρειας Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων της Θάλασσας του Μπάρεντς και της Θάλασσας της Κάρα) ξεκίνησε ασκήσεις στην Αρκτική με τη συμμετοχή 20 πλοίων και περίπου 1.500 ατόμων, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
Η Ρωσία υπερασπίζεται τα συμφέροντά της στην Αρκτική
Η Ρωσία επιδιώκει με επιθετικές τακτικές την επέκταση των οικονομικών της συμφερόντων στην Αρκτική, καθώς η περιοχή αποτελεί σημαντικό μοχλό για την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας.
«Σήμερα, η Αρκτική παράγει ήδη το 7,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ρωσίας και περισσότερο από το 11% των εξαγωγών της», δήλωσε ο Αλεξέι Τσεκούνκοφ, υπουργός Ανάπτυξης της Ρωσικής Άπω Ανατολής και της Αρκτικής, σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στην Rossiyskaya Gazeta.
Ο Τσεκούνκοφ επισήμανε ότι η Ρωσία «υλοποιεί επενδυτικά έργα παγκόσμιας εμβέλειας στην Αρκτική και αναπτύσσει το μεγαλύτερο δίκτυο πόλεων της περιοχής παγκοσμίως». Όπως σημείωσε, «καθώς προχωρούν τα έργα που έχουν ήδη δρομολογηθεί, η σημασία της Αρκτικής για την οικονομία, την εφοδιαστική και την ασφάλεια της Ρωσίας θα αυξάνεται διαρκώς».
Τόνισε, επίσης, πως «είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί η σημασία της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής, η οποία προσφέρει μια διαδρομή κατά 40% συντομότερη μεταξύ Ευρώπης και Ασίας».
Ωστόσο, οι διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και στόχευσαν στον ενεργειακό της τομέα, έχουν πλήξει ορισμένα εμβληματικά έργα στην περιοχή. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται το σχέδιο Arctic LNG 2 για την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και το mega πετρελαϊκό έργο της Vostok Oil.
Σε μια προσπάθεια παράκαμψης των κυρώσεων, η Μόσχα έχει αξιοποιήσει το λεγόμενο «σκιώδη στόλο» δεξαμενόπλοιων για τη μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου προς πελάτες που εξακολουθούν να τα αγοράζουν. Οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας προσπαθούν να κλείσουν τα νομικά και τεχνικά κενά που επιτρέπουν αυτές τις εξαγωγές.
Η Μαρί-Ανν Κονίνξ, πρώην πρέσβειρα της ΕΕ για την Αρκτική, δήλωσε στο CNBC ότι η Αρκτική αποτελεί «ζωτικής σημασίας στρατηγικό συμφέρον για τη Ρωσία, τόσο οικονομικά όσο και σε επίπεδο ασφάλειας».
Όπως εξήγησε, η περιοχή αποτελεί σημαντική πηγή ΑΕΠ λόγω των ενεργειακών κοιτασμάτων, ενώ η χρήση της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής προσφέρει στη Ρωσία έσοδα που, παρά τις κυρώσεις, της επιτρέπουν «να χρηματοδοτεί έως και το ένα τρίτο του κόστους του πολέμου στην Ουκρανία».
«Οι κυρώσεις έχουν επίδραση, αλλά πρέπει να ενταθούν περαιτέρω. Η Αρκτική δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα - είναι και ζήτημα ασφάλειας. Οι ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις βρίσκονται στην περιοχή και αυτό συνιστά σοβαρή απειλή για την Ευρώπη», πρόσθεσε.
Η Δύση επιχειρεί να καλύψει το χαμένο έδαφος
Ένα από τα βασικά προβλήματα για την Ευρώπη και τη στρατηγική του ΝΑΤΟ στην Αρκτική είναι η υστέρηση απέναντι στη μακροχρόνια ρωσική παρουσία και επένδυση στην περιοχή.
Η Ρωσία επανεπένδυσε στρατηγικά στην Αρκτική ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, σύμφωνα με αναλυτές του Κέντρου Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPA), και παραμένει σταθερή στην επιδίωξή της να ελέγχει πλήρως τη δική της Αρκτική Ζώνη, ιδίως κατά μήκος της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής.
Αντίθετα, το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Δύσης για την περιοχή ενισχύθηκε κυρίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
«Μέχρι τότε, θα έλεγα ότι το ΝΑΤΟ δεν είχε πραγματική επίγνωση της απειλής στην Αρκτική - παραμέλησε τη βόρεια πτέρυγά του», δήλωσε η Κόνινξ. Η είσοδος της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Συμμαχία ενίσχυσε τις νατοϊκές δυνάμεις ασφαλείας στη Βόρεια Ευρώπη, ενώ για την ΕΕ, η Αρκτική αποκτά πλέον αυξανόμενη σημασία και σε γεωοικονομικό και σε γεωπολιτικό επίπεδο.
Η Αρκτική έχει καταστεί «επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής», τόσο για τους φυσικούς της πόρους όσο και για τις νέες δυνατότητες ναυσιπλοΐας που προσφέρει η κλιματική αλλαγή. Η αυξημένη προσβασιμότητα στα κρίσιμα ορυκτά και τα ενεργειακά κοιτάσματα προσελκύει το ενδιαφέρον μεγάλων γεωπολιτικών παικτών – όχι μόνο των ΗΠΑ, αλλά και χωρών εκτός της περιοχής, όπως η Κίνα.
Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Αρκτική αναθερμάνθηκε ήδη από τη διακυβέρνηση Τραμπ, με τον τότε πρόεδρο να δηλώνει δημοσίως ότι επιθυμούσε την αγορά της Γροιλανδίας - ακόμη και με στρατιωτικά μέσα. Η δήλωση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στη Γροιλανδία, τη Δανία και ευρύτερα στην Ευρώπη.
Αντίθετα, η Ρωσία υιοθέτησε πιο συναινετική στάση απέναντι στις δηλώσεις Τραμπ. Σύμφωνα με το Bloomberg, τον Φεβρουάριο η Μόσχα εξέταζε το ενδεχόμενο ανάπτυξης κοινών έργων με τις ΗΠΑ στην Αρκτική, με επίκεντρο την εξόρυξη και τη μεταφορά φυσικών πόρων - πιθανώς για να αξιοποιήσει τη δική της εμπειρία στον Άπω Βορρά και να καλλιεργήσει ευνοϊκές σχέσεις με την Ουάσιγκτον.
Πηγή:liberal.gr
