Μέσα σε αυτό το γενικό θετικό κλίμα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας διατήρησε και ενίσχυσε τον ρόλο της ως μια σημαντική πύλη εισόδου και τουριστικός προορισμός, συμβάλλοντας πολυδιάστατα στην εθνική οικονομία.
Η θέση της Κεντρικής Μακεδονίας στον χάρτη του τουρισμού
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), το 2024 η Κεντρική Μακεδονία συγκέντρωσε το 7% των συνολικών εσόδων του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 2,18 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό, αν και απέχει από τα τουριστικά μεγέθη των νησιωτικών περιφερειών, είναι αξιοσημείωτο για μια περιοχή με ισχυρή αστική και ηπειρωτική ταυτότητα, και ιδιαίτερα για μια Περιφέρεια που βασίζεται στην πολυθεματικότητα (ήλιος-θάλασσα, πολιτισμός, city break, συνεδριακός τουρισμός, τουρισμός εμπειρίας, χειμερινός τουρισμός κ.ά.).
Ωστόσο, το μερίδιο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στα τουριστικά έσοδα μειώθηκε ελαφρώς από 8% (€2,2 δισ.) το 2023 σε 7% το 2024 των συνολικών τουριστικών εσόδων της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κάμψη, αλλά μικρότερη αύξηση σε σχέση με άλλες περιοχές (π.χ. τα νησιά). Η συμβολή του τουρισμού στο περιφερειακό ΑΕΠ παρέμεινε σταθερή, παρά τη μικρή μείωση στα έσοδα, δείχνοντας ότι η τοπική οικονομία είναι ισχυρή και πολυκλαδική, και ότι ο τουρισμός διατηρεί τον ρόλο του ως βασικός – αλλά όχι αποκλειστικός – πυλώνας ανάπτυξης.
Αφίξεις και χαρακτηριστικά τουριστών
Η Περιφέρεια επωφελήθηκε σημαντικά από την υψηλή αεροπορική συνδεσιμότητα μέσω του αεροδρομίου «Μακεδονία», αλλά και από τις οδικές ροές από Βαλκανικές χώρες, που συνέχισαν να ενισχύουν τον τουριστικό ισολογισμό. Το ποσοστό των τουριστών που φτάνουν οδικώς (25% σε εθνικό επίπεδο) είναι ακόμη υψηλότερο για την Κεντρική Μακεδονία, δεδομένης της γεωγραφικής της θέσης.
Παράλληλα, η Θεσσαλονίκη ενίσχυσε τη θέση της ως προορισμού city break και συνεδριακού τουρισμού, ενώ οι παραθαλάσσιες περιοχές όπως η Χαλκιδική διατήρησαν την υψηλή ελκυστικότητά τους, κυρίως για το κοινό της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Επενδύσεις και τουριστική υποδομή
Οι τουριστικές επενδύσεις στην Κεντρική Μακεδονία αποτέλεσαν ένα ακόμη δείκτη δυναμισμού. Αν και το μεγαλύτερο μερίδιο επενδύσεων στον ξενοδοχειακό τομέα εντοπίζεται σε νησιωτικές περιοχές, η Θεσσαλονίκη και η Χαλκιδική συγκέντρωσαν αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για αναβαθμίσεις καταλυμάτων και νέες τουριστικές υποδομές, συμβάλλοντας τόσο στη βελτίωση της ποιότητας όσο και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Η συμβολή στον εξαγωγικό χαρακτήρα του τουρισμού
Ο τουρισμός στην Κεντρική Μακεδονία λειτουργεί ως «εξαγώγιμο προϊόν», αφού η πλειονότητα των εισπράξεων προέρχεται από αλλοδαπούς επισκέπτες, με κυρίαρχες αγορές προέλευσης τη Γερμανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Συνεπώς, τα έσοδα αυτά λειτουργούν ως εισροή ξένου συναλλάγματος στην τοπική οικονομία, στηρίζοντας το εμπορικό ισοζύγιο και ενισχύοντας τα εισοδήματα χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Πολλαπλασιαστικά οφέλη και απασχόληση
Με βάση τους πολλαπλασιαστές που παρέχει το ΙΟΒΕ και το ΚΕΠΕ (2,2 και 2,65 αντίστοιχα), η τουριστική δαπάνη των 2,18 δισ. ευρώ μεταφράζεται σε συνολική συνεισφορά στην οικονομία της Περιφέρειας μεταξύ 4,8 και 5,8 δισ. ευρώ, περιλαμβάνοντας και τα έμμεσα και προκαλούμενα οφέλη. Αυτή η δραστηριότητα διαχέεται σε κλάδους όπως η εστίαση, το λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες ψυχαγωγίας και οι κατασκευές.
Η απασχόληση στον τουρισμό παρουσιάζει ισχυρή εποχικότητα, αλλά παραμένει κρίσιμη για τη μείωση της ανεργίας. Στην Κεντρική Μακεδονία, ο τουρισμός υποστηρίζει άμεσα και έμμεσα δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, κυρίως σε παράκτιες περιοχές και τουριστικά αστικά κέντρα όπως η Θεσσαλονίκη.
Προκλήσεις και προοπτικές
Παρά τη θετική πορεία, η Κεντρική Μακεδονία αντιμετωπίζει προκλήσεις που σχετίζονται με την εποχικότητα, την ανάγκη αναβάθμισης υπηρεσιών και υποδομών, την καλύτερη διασύνδεση του τουριστικού προϊόντος με την αγροδιατροφή και τον πολιτισμό, αλλά και την αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας για να αυξηθεί η Μέση Κατά Κεφαλήν Δαπάνη.
Το 2024 επιβεβαιώνει τη διατηρήσιμη σημασία του τουρισμού για την Κεντρική Μακεδονία, αλλά και τη σχετική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εσόδων της Περιφέρειας σε σύγκριση με άλλες τουριστικές περιοχές της χώρας. Αυτό ενισχύει την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές επιμήκυνσης της περιόδου, ενίσχυσης της δαπάνης και διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος.
