Όπως τονίζουν διαρκώς οι επιχειρηματικοί φορείς σε συναντήσεις με την Πολιτεία, το βλέμμα πρέπει να στραφεί στην επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, στην κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών της αγοράς εργασίας και στη μετατροπή των Πανεπιστημίων σε πραγματικούς καταλύτες ανάπτυξης. Τα κρίσιμα ζητήματα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, της σύζευξης των ακαδημαϊκών σπουδών με τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας, αλλά και της αναγκαιότητας να γεφυρωθούν οι περιφερειακές ανισότητες που διευρύνονται επικίνδυνα βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο των συζητήσεων, όπως έγινε και πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία του Υφυπουργού Εσωτερικών αρμόδιου για θέματα Μακεδονίας-Θράκης, Κωνσταντίνου Π. Γκιουλέκα
Το μεγάλο στοίχημα: Ανθρώπινο δυναμικό και εξειδικευμένες ειδικότητες
Η πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), Λουκία Σαράντη, υπογραμμίζει συνεχώς ότι «η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και η ανάγκη εξειδικευμένων ειδικοτήτων». Σύμφωνα με την ίδια, «το 9% του ΑΕΠ της χώρας προέρχεται από τη βιομηχανία και στόχος της κυβέρνησης είναι το ποσοστό αυτό να φτάσει στο 15% μέχρι το 2030». Ωστόσο, όπως σημειώνει, «η σύζευξη των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας δεν έχει πετύχει ακόμη. Παράγονται ειδικότητες που δεν ζητά η αγορά». Η κα Σαράντη τονίζει πως «χρειάζεται περισσότερη συνεργασία και ο ΣΒΕ είναι στη διάθεση των Πανεπιστημίων για να προχωρήσει αυτή η σύμπραξη με δεδομένο ότι «το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι το πολυτιμότερο που έχουμε ως βιομηχανίες, επενδύουμε πάρα πολύ στην εκπαίδευσή του, αλλά το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι λίγο απαρχαιωμένο και πρέπει να εκσυγχρονιστεί».
Έρευνα, τεχνολογία και το παράδειγμα του Thess INTEC
Στο μέτωπο της έρευνας, η ίδια δηλώνει ότι «η βιομηχανία είναι ο μεγαλύτερος υποδοχέας της έρευνας και της τεχνολογίας στη χώρα μας. Το ΕΚΕΤΑ και τα Πανεπιστήμια κάνουν εξαιρετική δουλειά, όμως οι μικρότερες βιομηχανίες δεν μπορούν να το αξιοποιήσουν όπως θα έπρεπε». Προτείνει μάλιστα τη διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα επιτρέψει και στις μικρότερες επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στη γνώση και την καινοτομία. Για το Thess INTEC υποστηρίζει ότι «είναι το όραμα που χρειάζεται η Βόρεια Ελλάδα και πρέπει να το στηρίξουμε. Κάθε καθυστέρηση είναι προς τη λάθος κατεύθυνση».
Δεν παρέλειψε να θέσει βέβαια και το ζήτημα των περιφερειακών ανισοτήτων, που όπως είπε «δυστυχώς διευρύνονται. Για τις μικρές πόλεις της περιφέρειας τα Πανεπιστήμια αποτελούν έναν πνεύμονα και έναν τρόπο να αναχαιτιστεί αυτό που συμβαίνει. Η μεγαλύτερη πρόκληση όμως για τη χώρα είναι το δημογραφικό, κι όμως δεν ασχολούμαστε όσο θα έπρεπε».
ΣΕΒΕ: «9 στις 10 επιχειρήσεις αναζητούν εργαζόμενους»
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης, περιγράφει ανάγλυφα την πίεση που δέχεται η αγορά εργασίας: «9 στις 10 επιχειρήσεις αναζητούν εργαζόμενους». Ζητά πλήρη καταγραφή του κενού θέσεων εργασίας μέσω των Επιμελητηρίων και του ΓΕΜΗ, ώστε «να γνωρίζουμε ανά περιοχή τις ειδικότητες που χρειάζονται οι επιχειρήσεις». Επισημαίνει ακόμη ότι «η κάθε περιοχή έχει διαφορετικές ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό» και πρότεινε στους πρυτάνεις των Πανεπιστημίων την επικαιροποίηση των μαθημάτων σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς, καθώς και την εισαγωγή μαθημάτων για την εξωστρέφεια και τις εξαγωγές. «Ως επιχειρηματίες να διδάσκουμε στην πράξη την επιχειρηματικότητα στους μαθητές», λέει χαρακτηριστικά. Ο ΣΕΒΕ, κατά τον ίδιο, επενδύει πολύ στην επαφή μαθητών και φοιτητών με την αγορά κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις Ακαδημίες Επαγγελματικής Κατάρτισης που πρέπει, όπως ισχυρίζεται, «να εστιάσουν στις ανάγκες της κάθε περιοχής».
Επιμελητήρια: Γραφεία διασύνδεσης, mentoring και κατοχύρωση καινοτομίας
Από την πλευρά του, ο α’ αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), Κωνσταντίνος Μωραϊτίδης, στέκεται στη σημασία της επέκτασης της λειτουργίας και της εμβάθυνσης της σχέσης των γραφείων διασύνδεσης με τους επαγγελματικούς φορείς. «Έχουμε δει τα θετικά αποτελέσματα των γραφείων διασύνδεσης του ΑΠΘ και του ΔΙΠΑΕ», είπε, ενώ ανέδειξε τη σημασία του θεσμού του mentoring που «μπορεί να δημιουργήσει δημιουργικά πρότυπα και να προσφέρει δυναμική στην ελληνική οικονομία». Παράλληλα, επισημαίνει τη σημασία της κατοχύρωσης διανοητικής ιδιοκτησίας «που μπορεί να φέρει ανάπτυξη».
Ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ), Μάριος Παπαδόπουλος, αναφέρει ότι «χρειάζονται χέρια στη βιοτεχνία. Χέρια δεν υπάρχουν στην αγορά εργασίας και τα Επιμελητήρια έχουν τη γνώση και τη διάθεση. Αυτό που ζητούν από την Πολιτεία είναι να βοηθήσει να δημιουργηθούν οι πόροι για την εκπαίδευση των πολιτών».
Σέρρες: η αγροδιατροφή και οι τοπικές ανάγκες
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σερρών, Αθανάσιος Μαλλαριάς, θέτει με έμφαση το ζήτημα της έλλειψης καταρτισμένου προσωπικού σε τομείς αιχμής για την τοπική οικονομία όπως η αγροδιατροφή, η ψηφιακή τεχνολογία, ο τουρισμός και τα τεχνικά επαγγέλματα. «Δεν το βρίσκω λογικό να υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη τρεις γεωπονικές σχολές όταν στις Σέρρες έχουμε τον μεγαλύτερο κάμπο και τη μεγαλύτερη κτηνοτροφία της Βορείου Ελλάδος. Κάποιο τμήμα γεωπονικής θα έπρεπε να υπάρχει εδώ», τονίζει προσθέτοντας ακόμη ότι «οι επιχειρήσεις επιζητούν τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο, είναι έτοιμες να φιλοξενήσουν φοιτητές για πρακτική, να συμμετάσχουν σε προγράμματα κατάρτισης και να δημιουργήσουν τα αυριανά στελέχη».
Θεσμικές προτάσεις για μια ουσιαστική σύζευξη
Από τις ανάγκες του επιχειρείν προκύπτει, σύμφωνα με τον κ. Μαλλιαρά, πως για να επιτευχθεί ουσιαστική σύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας απαιτείται συνεργασία Πανεπιστημίων και Επιμελητηρίων για οργανωμένη πρακτική άσκηση φοιτητών σε τοπικές επιχειρήσεις, δημιουργία θερμοκοιτίδων καινοτομίας και startups σε περιφερειακές πόλεις όπως οι Σέρρες, επαφή των φοιτητών με την επιχειρηματικότητα μέσω εκδηλώσεων, διαλέξεων και συνεργατικών projects, αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων για κοινές δράσεις εκπαίδευσης και έρευνας.
Ο πρώην πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, Δημήτρης Τζοβάρας, επαναλαμβάνει ότι «το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αγορά εργασίας είναι το ανθρώπινο δυναμικό», τονίζοντας πως «ως ΕΚΕΤΑ κάναμε σημαντικές κινήσεις σύνδεσης με τη βιομηχανία». Το ΕΚΕΤΑ έχει απευθείας συμβόλαια με τη βιομηχανία και το 80% της δραστηριότητάς του προέρχεται από το εξωτερικό, με πελάτες όπως η Samsung, η Pfizer και η Coca Cola. «Όμως δεν μπορούν όλες οι ερευνητικές ομάδες να υποστηρίξουν τις ανάγκες των βιομηχανιών», επισήμανε.
Ο Νίκος Ευθυμιάδης, πρόεδρος του Thess INTEC, αναφέρει πως «υπάρχουν 400 τεχνολογικά πάρκα στην Ευρώπη και πάμε τώρα να κάνουμε το πρώτο στην Ελλάδα. Πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα και αυτή είναι πώς θα συνδέσουμε τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα με το παραγωγικό μας μοντέλο».
Το δημογραφικό, οι περιφέρειες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πέλλας, Ιορδάνης Τσώτσος, είπε χαρακτηριστικά ότι «η περιφερειακή ανάπτυξη θα σώσει το δημογραφικό. Τα Πανεπιστήμια μπορούν να συμβάλουν στη στήριξη των επιχειρήσεων και να μειώσουν το χάσμα. Στον νομό Πέλλας λείπουν χέρια. Οι επιχειρήσεις κάνουν τεράστιες αποστάσεις για να βρουν προσωπικό γιατί ο κόσμος μετακινείται στα μεγάλα αστικά κέντρα».
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών και Εμπόρων Θεσσαλονίκης (ΟΕΕΘ), Παναγιώτης Καρασαββίδης, δίνοντας το στίγμα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, είπε ότι «Πρέπει να ρίξουμε βάρος στη μικρομεσαία επιχείρηση που αποτελεί το 99,9% της χώρας. Δεν γίνεται από τη μία να κάνουμε μνημόνια συνεργασίας με το εξωτερικό για εργατικό προσωπικό και από την άλλη να επιδοτούμε την ανεργία. Μέσα σε ένα χρόνο χάθηκαν 80.000 θέσεις εργασίας».
Ο ρόλος της ΔΥΠΑ
Ο υποδιοικητής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), Βασίλης Γεωργιάδης αναφερόμενος στον ρόλο της υπηρεσίας στην αγορά εργασίας δηλώνει ότι «πάνω από 240.000 πολίτες βρήκαν εργασία μέσω των προγραμμάτων απασχόλησης από το 2019 μέχρι σήμερα και πάνω από 10.000 πολίτες μέσα από τις Ημέρες Καριέρας σε 18 πόλεις της χώρας και συνεργαζόμαστε με περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις», ενώ προανήγγειλε θεματικές Ημέρες Καριέρας σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια «ώστε οι τελειόφοιτοι να έρχονται σε άμεση επαφή με τις επιχειρήσεις».
Η σύγκλιση Πανεπιστημίων, επιχειρήσεων, ερευνητικών φορέων και τοπικών Επιμελητηρίων μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο μιας νέας παραγωγικής εποχής για τη Βόρεια Ελλάδα — με καλύτερα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, ισχυρότερους δεσμούς γνώσης και βιομηχανίας και με περιορισμό του δημογραφικού μαρασμού που ήδη κοστίζει ακριβά στις τοπικές κοινωνίες.
Η πρόκληση φαίνεται να είναι μεγάλη, αλλά το ίδιο μεγάλη είναι και η δυναμική. Με συντονισμένες πρωτοβουλίες, σύγχρονα εργαλεία και το θάρρος να προσαρμοστούμε στις νέες απαιτήσεις της αγοράς, οι πόλεις και οι περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας μπορούν να μετατραπούν σε πρότυπα ανάπτυξης, αξιοποιώντας το σπουδαιότερο κεφάλαιο που διαθέτουν: τους ανθρώπους τους.
