Μέσα από 106 έργα, ο επισκέπτης περιηγείται σε θεματικούς άξονες που συνδέουν τη ζωγραφική, την εννοιολογική φωτογραφία, τις κατασκευές, τα ασαμπλάζ, αλλά και τη διαχρονική προβληματική του Άρι Γεωργίου γύρω από τη μορφή, την ύλη και τη σύνθεση.
Η έκθεση, καρπός της συνεργασίας του καλλιτέχνη με την επιμελήτρια Εύα Βασλαματζή, ανιχνεύει ένα πλέγμα σχέσεων ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τα όρια μεταξύ των μορφών τέχνης, των μέσων, ακόμα και του ίδιου του ρόλου του δημιουργού. Ο Homo Ludens –ο «άνθρωπος που παίζει»– δεν είναι μόνο τίτλος της έκθεσης, αλλά και ένα σχόλιο για τη στάση ζωής και το δημιουργικό στίγμα του Άρι Γεωργίου, που δεν αποζητά την αυθεντία του καλλιτέχνη, αλλά επιλέγει τη θέση του «αυτουργού»: εκείνου που πράττει με ενσώματη αίσθηση, με το ρίσκο του λάθους, και με έναν αφοπλιστικό αναστοχασμό. Με αφορμή την έκθεση, συνομιλήσαμε μαζί του για τα Μακεδονικά Νέα.
Συνέντευξη στη Χρύσα Νάνου
-Τι σημαίνει για εσάς αυτός ο μισός αιώνας που καλύπτει η έκθεση;
Είναι μια αναδρομή στο εικαστικό μου έργο, παρόλο που είμαι ίσως πιο γνωστός για το φωτογραφικό. Εδώ επικεντρώνομαι στο εικαστικό: ζωγραφική, σχέδιο, φωτογραφία που δεν είναι «καθαρή» φωτογραφία, αλλά εννοιολογική. Η σκέψη μου γύρω από αυτά τα 50 χρόνια μοιάζει με μια μπάλα του πινγκ πονγκ με τεράστια μάζα – τα χρόνια είναι συμπιεσμένα μέσα της. Την ανοίγω και προσπαθώ να καταλάβω τι κουβαλάει. Αυτήν τη διερεύνηση επιχειρούμε μαζί με την επιμελήτρια Εύα Βασλαματζή. Δεν αναζητώ να καταδείξω νοήματα. Δεν με ενδιαφέρει ο τίτλος του καλλιτέχνη ή του δημιουργού, δηλώνω απλώς αυτουργός. Αυτό που με απασχολεί είναι τι κατάλαβα τώρα που έκανα την αναδρομή. Δεν μετράει το «έργο τέχνης» αλλά το ίδιο το έργο, ανεξαρτήτως ετικέτας.
-Έχετε γράψει: «Ενδίδω στις απαιτήσεις του χθες. Προσωρινά ελπίζω». Πού σας οδηγεί αυτή η διαδρομή;
Είναι ένας κυκεώνας. Το «χθες» και το «αύριο» συνωθούνται σε ένα «σήμερα» άτακτο. Ενδίδω στο χθες γιατί έχει όγκο, πυκνότητα, υλικό. Πριν ασχοληθώ με το αύριο, χρειάζομαι να το κατανοήσω. Στην έκθεση, φωτίζονται διαδρομές που εκτείνονται σε πάνω από πέντε δεκαετίες. Μερικές φορές με συγκινησιακό σφίξιμο, άλλες με εννοιολογικό σχόλιο, άλλες με χιούμορ. Είναι διαδρομές παράλληλες, τεμνόμενες, αυτόνομες. Και μέσα σε αυτό τον κυκεώνα, συνεχίζω. Οπισθοπατώ ψηλαφώντας.
-Και πού τοποθετείτε την αφετηρία σας;
Καταρχήν στον Σκοτ. Ήταν ο δάσκαλος μου όταν σπούδαζα αρχιτεκτονική στη Σχολή του Μονπελιέ, το ’71. Βάζει άσκηση στο Basic Design και γεννιούνται δώδεκα σχέδια. Τα βρήκα πενήντα χρόνια μετά και τα έβαλα στην έκθεση του 2022 με τίτλο punctuscontrapunctum. Είναι έργα-ορόσημα, γιατί είναι οι απαρχές. Από εκεί και πέρα, επηρεάστηκα από τα κόμιξ της Γαλλίας – Moebius, Bilal – και την απόλαυση του σχεδίου. Στην ίδια εκείνη εποχή των σέβεντιζ έχουν την αρχή τους έργα με αντικείμενο την αυτοπροσωπογραφία, πάντα με μια διάθεση αυτοσαρκασμού.
-Τι είναι ο Homo Ludens;
Η Εύα Βασλαματζή μου έδωσε τον τίτλο και ενθουσιάστηκα. Μέσα από ό,τι κάνω, παίζω. Όχι άνευ σοβαρότητας, αλλά με διάθεση παιχνιδιού. Η διαδικασία δεν ήταν ποτέ στρατηγική για μένα. Ξεκινούσα από μια ορμή, όχι από ένα προσχεδιασμένο μήνυμα. Η ζωγραφική, για παράδειγμα, είναι σωματικότητα. Ζητά το χέρι, το λάθος, τη φυσιολογία. Η φωτογραφία είναι πιο εγκεφαλική – είναι μάτι, είναι περιβάλλον, είναι αντανάκλαση. Η φωτογραφία σχολιάζει τον υπαρκτό κόσμο, η ζωγραφική δημιουργεί τον ανύπαρκτο. Στην έκθεση, παρουσιάζονται και φωτογραφίες όπου κάθε ψηφίδα είναι ένα κομμάτι από τα χέρια μου. Τις υπογράφω σαν τώρα – είναι σύμπηκτος χρόνος. Τώρα μπορώ να τις διαπράξω, να αναλάβω την ευθύνη τους.
-Τι θα δει ο επισκέπτης της έκθεσης;
Στους χώρους του ΜΙΕΤ παρουσιάζονται 106 έργα, όλα στη σφαίρα του εικαστικού. Ο κατάλογος περιλαμβάνει ακόμη περισσότερα. Παράλληλα, υπάρχει και τεράστιος όγκος φωτογραφικού έργου, καθώς και ένα όχι ευκαταφρόνητο συγγραφικό. Για μένα, υπάρχουν πέντε δρόμοι: αρχιτεκτονική, ζωγραφική, γραφικές τέχνες, λόγος και φωτογραφία. Τα βλέπω ως διαφορετικές γλώσσες. Η καθεμία έχει τη δική της ορθογραφία. Αν η φωτογραφία τέμνεται με τη ζωγραφική, τότε είναι εικαστική φωτογραφία. Όλα είναι τρόποι να αρθρώνω έναν προσωπικό λόγο – ορατό, χειροπιαστό.4
-Ποια η σχέση σας με την ψηφιακή τεχνολογία;
Έχω τρία χρόνια να πιάσω φωτογραφική μηχανή – φωτογραφίζω με κινητό. Κάποια έργα έχουν υποστεί ψηφιακή επέμβαση, που άλλοτε θα γίνονταν χειρωνακτικά. Η ψηφιακή τεχνολογία διευκολύνει, γιατί όχι; Όσο για την τεχνητή νοημοσύνη, δεν με απασχολεί. Η αλλοίωση της εικόνας δεν είναι νέα υπόθεση. Για παράδειγμα να θυμηθούμε ότι και στη Ρωσία του Στάλιν υπήρχαν τεχνικές για να πειραχτεί μια φωτογραφία, να αφαιρεθεί ένα πρόσωπο. Η ζωγραφική το κάνει εδώ και αιώνες. Το θέμα είναι η πρόθεση. Η παγίδα της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι το εργαλείο, αλλά η ψευδαίσθηση του περιεχομένου της. Αυτό είναι κάτι που καλούμαστε να αμφισβητούμε.
Κατάλογος-κομψοτέχνημα
Σημαντικό μέρος των έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση προέρχεται από τη δωρεά του ίδιου του καλλιτέχνη στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.
Την έκθεση συνοδεύει ομώνυμος κατάλογος, η έκδοση του οποίου πραγματοποιήθηκε από το ΜΙΕΤ με την ευγενική χορηγία του Γιώργου και της Ζωής Παπαγεωργίου.
O Άρις Γεωργίου (Θεσσαλονίκη, 1951) είναι εικαστικός καλλιτέχνης με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Μονπελλιέ στη Γαλλία, όπου πήρε και το μεταπτυχιακό δίπλωμα DEA Πολεοδομίας. Από το 1977 εκθέτει ζωγραφική και φωτογραφία
σε πολυάριθμες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και είναι μέλος του Συλλόγου Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Βορείου Ελλάδος. Υπήρξε συνιδρυτής του Ελληνικού Μουσείου Φωτογραφίας και ήταν ο εμπνευστής και, επί δεκαπενταετία, διοργανωτής της Φωτογραφικής Συγκυρίας, του ετήσιου διεθνούς φεστιβάλ φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη. Το 1998 ορίστηκε διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, με τετραετή θητεία, μετά το τέλος της οποίας κληροδότησε οριστικά τη Φωτογραφική Συγκυρία στο Μουσείο Φωτογραφίας. Έχουν εκδοθεί πολλές ατομικές παρουσιάσεις φωτογραφιών και έργων του, μεταξύ άλλων, από τις εκδόσεις Άγρα, συν και πλην, Τράπεζα Μακεδονίας Θράκης, Διαγώνιος, Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας, Σαιξπηρικόν, University Studio Press, Εστία, Κίχλη, ΜΙΕΤ.
Captifs au Louvre IV, 1996 . Ψηφιακή εκτύπωση σε αλουμίνιο.
Ξεναγήσεις
Στο πλαίσιο της έκθεσης «Homo Ludens – Αναδρομή 1974–2024» θα πραγματοποιηθούν οργανωμένες ξεναγήσεις για το κοινό στις ακόλουθες ημέρες και ώρες:
Τρίτη 27 Μαΐου, 12:00, Τετάρτη 4 Ιουνίου, 12:00 και Πέμπτη 12 Ιουνίου, 12:00
Η συμμετοχή είναι ελεύθερη. Δεν απαιτείται κράτηση – τηρείται σειρά προτεραιότητας.
Πληροφορίες: 2310 295 170
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη για το κοινό.
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα–Παρασκευή: 10:00–17:00, Σάββατο: 12:00–20:00
Χώρος: Παράρτημα του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, Βίλα Καπαντζή (Βασιλίσσης Όλγας 108)
Massive Attack, 16.10.2023. Ακρυλικά σε καμβά.
