Ένα περιστατικό που δεν έχει τύχει της προσοχής που του αρμόζει, αλλά αποτυπώνει με δραματικό τρόπο την αδυναμία – ή απροθυμία – του κράτους να προστατεύσει την κοινωνική ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έλαβε χώρα την 22α Μαΐου στα Εξάρχεια.
Όπως αποκαλύπτεται από ανάρτηση στον ιστότοπο athens.indymedia.org, γνωστή ομάδα του λεγόμενου "αντιεξουσιαστικού χώρου" προχώρησε σε δημόσια παρέμβαση εναντίον καταστήματος εστίασης, κατηγορώντας το για «συνεργασία με σιωνιστικά τουριστικά πρακτορεία» και για το γεγονός ότι δέχεται Ισραηλινούς πελάτες.
Η «παρέμβαση» περiλάμβανε την τοποθέτηση αφίσας στην πρόσοψη του καταστήματος με το ρατσιστικό και εμπρηστικό μήνυμα: «Οι Ισραηλινοί δεν είναι πελάτες – είναι δολοφόνοι». Το μήνυμα γράφτηκε και στα αγγλικά, προκειμένου να γίνει αντιληπτό και από τους ίδιους τους τουρίστες, υπογραμμίζοντας την πρόθεση διασυρμού. Παράλληλα, οι δράστες φρόντισαν να αναρτήσουν φωτογραφία από τη στιγμή της πράξης, σαν να επρόκειτο για πολιτικό επίτευγμα και όχι για ποινικό αδίκημα.
Σε επόμενη δημόσια ανάρτηση της ίδιας ομάδας, γίνεται λόγος για "νίκη", καθώς το κατάστημα – σύμφωνα με τα λεγόμενά τους – υπέκυψε στις πιέσεις και διέκοψε τη συνεργασία του με τουριστικούς πράκτορες που φέρνουν Ισραηλινούς στην Ελλάδα, εξαιτίας της «παρέμβασης» και της συναυλίας «αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη». Στην ίδια ανάρτηση, στοχοποιείται ονομαστικά εργαζόμενος ή ιδιοκτήτης του καταστήματος, προσδίδοντας στο συμβάν χαρακτηριστικά δημόσιας διαπόμπευσης.
Πρόκειται για ρατσιστική βία – Και είναι ποινικά κολάσιμη.
Αυτό που καταγράφηκε στα Εξάρχεια δεν είναι πολιτική δράση. Είναι μια καθαρή περίπτωση ρατσιστικής και αντισημιτικής στοχοποίησης, με σαφές ποινικό περιεχόμενο. Η ελληνική νομοθεσία (Ν. 927/1979, όπως τροποποιήθηκε) προβλέπει αυστηρές ποινές για: δημόσια υποκίνηση σε μίσος ή βία, δημόσια διασπορά ρατσιστικού υλικού, δημόσια στοχοποίηση και εκφοβισμό φυσικών προσώπων. Επιπλέον, τίθενται ζητήματα παρακώλυσης ελεύθερης οικονομικής δραστηριότητας, εκβίασης, δυσφήμισης και παραβίασης της ιδιωτικότητας.
Το πιο ανησυχητικό όμως δεν είναι η πράξη – είναι η σιωπή. Μέχρι την ώρα συγγραφής του παρόντος άρθρου, δεν έχει υπάρξει καμία παρέμβαση: ούτε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, ούτε από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ούτε από την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ή του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Η απουσία αντίδρασης είναι ανησυχητική και βαθιά πολιτική. Δίνει το μήνυμα ότι τέτοιες ενέργειες μπορούν να συμβούν χωρίς συνέπειες, όταν γίνονται υπό το πρόσχημα κάποιας «αντίστασης» ή «αντι-ιμπεριαλιστικής δράσης».
Ηθικά απαράδεκτο – ιστορικά επικίνδυνο.
Η αντίληψη ότι οι πολίτες ενός κράτους μπορούν να στοχοποιούνται συλλογικά, με μόνο κριτήριο την καταγωγή τους, παραπέμπει σε σκοτεινές ιστορικές περιόδους. Το να στιγματίζεις έναν επαγγελματία επειδή εξυπηρετεί τουρίστες από το Ισραήλ, είναι μια μορφή νέου απαρτχάιντ, όπου οι «ανεπιθύμητοι» δεν είναι πια λόγω χρώματος, αλλά λόγω εθνικού διαβατηρίου.
Ζητείται αυτεπάγγελτη παρέμβαση – πριν γίνει ο κανόνας.
Το κράτος δικαίου δεν λειτουργεί με επιλογές. Αν η Πολιτεία δεν αντιδράσει, θα καταγραφεί ως συνένοχη δια της σιωπής. Είναι υποχρέωση των θεσμών να ασκήσουν διώξεις για τα αδικήματα που διαπράχθηκαν, να προστατεύσουν την ασφάλεια των πολιτών, και να στείλουν καθαρό μήνυμα: στην Ελλάδα του 2025, ο ρατσισμός δεν είναι ανεκτός – από κανέναν, εναντίον κανενός.
Γιατί αν περάσει και αυτό απαρατήρητο, τότε το ερώτημα «πώς γίνεται να συμβαίνουν αυτά» θα έχει μια πικρή, κυνική απάντηση: Επειδή μπορούν.
*Ο Σταύρος Γκουγκουλούδης είναι δικηγόρος
