Από τα μέσα του 2022 μέχρι σήμερα οι ανατιμήσεις στα προϊόντα πρώτης ανάγκης αποτελούν τον μεγάλο φόβο των Ευρωπαίων καταναλωτών. Και αυτό γιατί παρά την εξασθένηση του πληθωρισμού, που καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο, οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται, απλά με μικρότερο ρυθμό. Που συνεπάγεται ότι περιορίζεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και συνεχίζει να δέχεται πλήγμα το διαθέσιμο εισόδημα.
Έτσι, η ανάπτυξη – η οποία στις περισσότερες χώρες παραμένει αναιμική - δεν έχει τον αντίκτυπο που θα μπορούσε, ενώ οι καταναλωτές ανησυχούν ότι οι τιμές θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για τα επόμενα χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ελλάδας. Ενώ το καθαρό ετήσιο εισόδημα των Ελλήνων έχει αυξηθεί την τελευταία πενταετία κατά περίπου 24%, η εκτίναξη του πληθωρισμού έως και άνω του 30% σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων στο ίδιο διάστημα, αλλά και η τρομακτική άνοδος των τιμών της ενέργειας, είχαν ως αποτέλεσμα να περιορίσουν σημαντικά την πραγματική αύξηση των εισοδημάτων.
Μάλιστα, όλα αυτά συμβαίνουν με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν υποχωρήσει φέτος στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021, με το Brent να φτάνει στα 60 δολάρια στις αρχές Μαΐου.
Η αλήθεια είναι ότι σε ανάλογες περιπτώσεις συνήθως τη λύση τη δίνει η κατάρρευση της ζήτησης, η οποία προέρχεται είτε από ύφεση, είτε από σημαντική εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας.
Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος των δασμών, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές δήλωναν ελαφρώς πιο αισιόδοξοι καθώς έβλεπαν τον πληθωρισμό να υποχωρεί. Παρ’ όλα αυτά, παρέμεναν επιφυλακτικοί στο να προβούν σε νέα έξοδα και κυρίως μεγάλες αγορές, καθώς η ακρίβεια της τελευταίας τριετίας έχει πλήξει την αγοραστική τους δύναμη. Σήμερα, οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για τον εμπορικό πόλεμο αλλά αισιοδοξούν ότι η δημοσιονομική χαλάρωση μπορεί να εξισορροπήσει την κατάσταση.
Η εικόνα είναι διαφορετική στην Αμερική και οι σχετικές έρευνες υποδηλώνουν ότι σημειώνει σημαντική απόκλιση μεταξύ των δύο μεγάλων αγορών, της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την McKinsey, σε ποσοστό 29% οι Αμερικανοί και σε ποσοστό 34% οι Καναδοί καταναλωτές, αναφέρουν ότι δασμοί αποτελούν τη βασική τους ανησυχία, γιατί θαπυροδοτήσουν ένα νέο κύμα ακρίβειας που θα έρθει να προστεθεί στις υφιστάμενες υψηλές τιμές προϊόντων και υπηρεσιών.
Στον αντίποδα, μόλις το 11% των Ευρωπαίων ανησυχούν για τους δασμούς, ενδεχομένως γιατί η Ευρώπη δεν βρέθηκε από την αρχή στην καρδιά του εμπορικού πολέμου. Ακόμη και τώρα που ο Τραμπ απειλεί με δασμούς 50%, υπάρχει αισιοδοξία ότι θα βρεθεί η χρυσή τομή που θα οδηγήσει σε εμπορική συμφωνία ΗΠΑ - Ευρώπης.
Για την Ευρώπη, ο αντίκτυπος των δασμών θα είναι διττός. Οι δασμοί - αντίποινα του Τραμπ μπορούν να οδηγήσουν σε άνοδο τις τιμές, ενώ η αύξηση των κινεζικών εξαγωγών προς την Ε.Ε. μπορεί να οδηγήσει σε πτώση τις τιμές των εισαγωγών. Ωστόσο, όπως σημειώνει η ING, η δυνητική αύξηση των δασμών μπορεί να οδηγήσει επίσης σε οικονομική επιβράδυνση, καθώς οι καταναλωτές θα δίνουν ακόμα πιο επιφυλακτικοί.
Σημειώνεται, τέλος, ότι σε χώρες με μεγάλες τουριστικές ροές, όπως η Ελλάδα, η αυξανόμενη, κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν, ζήτηση για υπηρεσίες φιλοξενίας έχει τη δυναμική να πυροδοτήσει μία σειρά αλυσιδωτών ανατιμήσεων σε κρίσιμα για τα νοικοκυριά πεδία, όπως τα τρόφιμα και η στέγαση. Αυτό το είδαμε να συμβαίνει τόσο το 2023, όσο και το 2024.
Πηγή: Liberal.gr/Κωνσταντίνος Μαριόλης
